Nederlands nieuwste natuur
[Recensie] De aanleiding tot de ontwikkeling van de Marker Wadden mag bekend worden verondersteld: de verslechterende waterkwaliteit in dit gebied, die alles te maken heeft met de geschiedenis van de voormalige Zuiderzee, waar in 1932 de Afsluitdijk tot stand kwam en waar in 1975 de Houtribdijk werd gebouwd. Met name de Houtribdijk heeft de waterkwaliteit van het Markerweer negatief beïnvloed.
In Marker Wadden wordt kort – het had misschien wel wat meer aandacht mogen hebben – op die geschiedenis ingegaan. De vraag of men de vertroebeling van het water niet had kunnen voorzien, komt niet aan de orde maar is natuurlijk wel interessant.
In 2007 kwam een groep ecologen met het plan voor een groepje eilandjes en in 2010 zette Natuurmonumenten zich daar ook voor in. In 2015 ging het ontwerpproces door Rijkswaterstaat en Natuurmonumenten van start met als doel weer een ‘veilig en gezond ecosysteem’ te laten ontstaan.
Met vele heldere en mooie tekeningen en foto’s wordt het ontstaan van de Marker Wadden toegelicht. De eilandjes zijn opgebouwd uit het zand en slib van het Markermeer.
‘Tussenland’
Het boek Marker Wadden is zeer toegankelijk en informatief geschreven en fraai uitgegeven op royaal formaat.
De invloed van architecten als redacteurs is duidelijk merkbaar in de ruime aandacht voor de 14 gebouwen waarvan vele tekeningen zijn opgenomen. Achterin is een serie foto’s die een goede impressie van de eilandjes geven. Interessant zijn ook de ruwe schetsen van de eilanden en de achterliggende ecologische gedachten om natuurlijke processen van begroeiing en vogelsoorten mogelijk te maken. Zeer fraai zijn de pagina’s met een overzicht van de ecologische samenhang.
Zo is er ‘tussenland’ ontstaan waar water en wind voortdurend vrij spel hebben en zorgen voor een permanente natuurlijke dynamiek die het landschap steeds weer een ander aanzicht geeft. De ontwikkeling van de natuur hier is verbluffend en hoopgevend: het is land op de grens van land en water.
Het lijkt een Nederlandse vinding maar in dit boek wordt duidelijk dat er inspirerende voorbeelden in het buitenland zijn die min of meer als model hebben gediend. Evengoed mogen we dankbaar zijn voor het ecologische nut en de natuurlijke schoonheid van deze eilandengroep die mogelijk het begin zijn van meer van dergelijke projecten.
Teun van den Ende is onderzoeker en adviseur op het gebied van architectuur, landschap en cultureel erfgoed. Hij is redactielid van Jaarboek Architectuur in Nederland. Rik de Visser is landschapsarchitect. Marcel van der Meijs is ontwerper op het terrein van stedenbouw en buitenruimte. Hij is partner van Palmbout Urban Landscapes. Franz Ziegler is werkzaam in stedenbouw en architectuur. Hij is docent aan de Academie Bouwkunst in Rotterdam. Frits Palmboom is adviseur voor stedenbouw en woningbouw en geeft masterclasses. Theo Baart is fotograaf. Kelly Shannon is hoogleraar stedenbouw aan de KU in Leuven en houdt zich bezig met de ontwikkeling van landschap.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
