Het verhaal van de vrouw achter Vincent
[Recensie] Op de omslag van het boek staat een foto van een jonge vrouw. Het lijkt duidelijk dat dit Johanna van Gogh is. Een deel van de titel van het boek lijkt met een kwast te zijn aangebracht. Waarschijnlijk om duidelijk te maken dat het om de schilder Van Gogh gaat. Aan de ene kant wel mooi gedaan, maar aan de andere kant oogt het wat slordig.
Het boek vertelt het verhaal van Johanna Bonger, een jonge vrouw die na een ongelukkige affaire, naar haar broer Andries in Parijs wordt gestuurd. Johanna wil graag de kunstwereld leren kennen en leren schilderen. Haar broer steunt haar hierbij en introduceert haar in die wereld. Zo leert Johanna de broers van Gogh kennen. Vincent, verslaafd aan drank en vrouwen, gefrustreerd omdat zijn kunst niet gewaardeerd wordt en Theo de kunsthandelaar. Ze hoopt via Vincent meer vrouwelijke kunstenaars te ontmoeten en van hen te leren. Vincent brengt Johanna naar een compleet andere wereld, totaal tegenovergesteld aan de beschermde wereld die zij tot nu toe kent. Theo is en wordt naast Andries voor Johanna een steunpilaar in de onbekende wereld en in haar eigen onzekerheid.
Jurken
Het boek heeft mij diep geraakt. Het besef hoe ingeperkt het leven van een vrouw eind 1800 was, maakt het boek goed duidelijk. Zo worden bijvoorbeeld de jurken die Johanna in Parijs van Andries krijgt, afgeschilderd als gewaagd.
“Terwijl ik de deur openduw, spring ik op van vreugde bij het zien van een japon met zo een bruisende kleur. Dieprood satijn met contrasterend pauwblauw fluweel. Een lang bovenstuk, strakke mouwen en een hoge hals. Er is niets preuts aan mijn nieuwe jurk; mijn figuur zal niet onopgemerkt blijven.”
Als ik naar mijn eigen jurken kijk, zijn die een stuk gewaagder dan hier beschreven. Vrouwen werden toen niet als volwaardig gezien. Zo in tegenspraak met de tegenwoordige tijd waarin alles maar moet kunnen en er geen grenzen lijken te zijn.
Het boek is chronologisch opgebouwd waarbij de historische gebeurtenissen in de hoofdstukken worden beschreven en de emoties van Johanna worden getoond middels in aantekeningen in haar schetsboek. Zo schrijft Johanna bijvoorbeeld:
“Parijs brak Vincent, maar heelt mij. Sterker nog hier groei ik ondanks mijn tekortkomingen”.
Deze afwisseling tussen de historische gebeurtenissen, beschreven in de hoofdstukken, en de emoties die een reactie zijn op die gebeurtenis, zijn een goede combinatie. Het vergroot de impact van het verhaal. Het boek leest vlot en bevat geen moeilijke zinnen. Ook al ken je de geschiedenis in hoofdlijnen toch wil je toch weten hoe het verder gaat. Het houdt je aandacht goed vast.
Wat ik ook leuk vind, is de andere kijk die dit boek op het leven van Vincent van Gogh werpt. Ik ben gefascineerd door geschiedenis en heb eerder het boek De zussen Van Gogh van Willem-Jan Verlinden gelezen. Dit boek geeft een beeld van de jonge Vincent die opgroeit in Brabant. Met Mevrouw van Gogh wordt het plaatje meer compleet.
Zelfstandige persoonlijkheid
Ik vraag me wel af of het verhaal van Johanna waarbij zij zich ontwikkelt van onzekere naïeve vrouw tot een zelfstandige persoonlijkheid ook zou zijn verteld als de gebroeders Van Gogh niet haar pad hadden gekruist? Naar mijn mening missen we dan echt iets.
Het mag duidelijk zijn dat ik genoten heb van het boek en zal het zeker nog wel eens herlezen.
—
Eerder verschenen op Boeken-cast
