Een van Chirbes’ meest persoonlijke boeken
[Flitsrecensie] Mimoun klinkt meer als een eigen- dan als een topografische naam. Hij is op de kaart van Marokko dan ook niet te vinden. Toch situeert Rafael Chirbes zijn eerste, in 1988 verschenen novelle in een gehucht met die naam, vlak buiten Fez. Het is het verhaal van een docent die aan de universiteit van die stad Spaans doceert en langzaam ten offer valt aan drank, indolentie en seks, met mannen en vrouwen, dat is om het even.
Veel, misschien wel alles in deze roman klinkt autobiografisch – net als de Parijse wederwaardigheden van een jonge kunstenaar die Chirbes vertelde in Parijs-Austerlitz, zijn laatste, posthuum verschenen roman. Een dubbel zelfportret omsluit zo een oeuvre waarin Chirbes vooral de Werdegang van de Spaanse samenleving beschreef, tussen Franco’s staatsgreep in 1936 en de nasleep daarvan (De lange mars), diens dood in 1975 (De val van Madrid) en de daaropvolgende Transitie (Oude vrienden), tot aan het decadente jubelkapitalisme dat Spanje in het begin van het nieuwe millennium bijna in de afgrond stortte (Crematorium, Aan de oever).
Desolaatheid
De sfeer van (post-)koloniaal verval deelt Mimoun met sommige romans van Evelyn Waugh, Malcom Lowry en Joseph Conrad, al zijn het nu Spanjaarden en Fransen die ten onder gaan aan een cultuur waarin zij niet passen. Mooi weet Chirbes die desolaatheid op te roepen, meer nog door fysieke dan door psychologische details: ‘Ik geloof dat de verloedering van de stad oversloeg op zijn inwoners, en dat er een mysterieus verband was tussen de afbladderende muren in de cafés en de gekreukelde kleren van de klanten.’
Samen met Parijs-Austerlitz is Mimoun daarmee Chirbes’ meest persoonlijke boek. Niet de Geschiedenis is er de hoofdpersoon van, maar een individu dat op zoek is naar zijn (seksuele) identiteit en moeizaam overleeft in een wereld die langzaamaan een hel wordt. Uiteindelijk vertrekt ook hij, nadat vrijwel iedereen om hem heen is gestorven en verdwenen: “Het was alsof mijn leven in Marokko een toneelstuk was geweest en de acteurs nu de voorstelling eenmaal was afgelopen waren vertrokken”. Een indrukwekkend romanoeuvre wachtte erop door hem te worden geschreven.
—
Ook verschenen op Twitter/X en Linkedin
