De Tweede Wereldoorlog toegankelijk verteld
[Recensie] De Joden moesten voor hun ster 4 cent betalen en deze werd gemaakt door een textielfabriek in Enschede. Dit is misschien wel het meest markante feit dat in dit boek naar voren komt.
Het boek is zeer overzichtelijk opgezet in drie delen: Tijdens de oorlog; Nederlands – Indië, waarvoor veel aandacht is; Na de oorlog. Het boek bestaat uit korte bijdragen over allerlei onderwerpen en laat zich daardoor gemakkelijk en in delen lezen. Ook inhoudelijk is het zeer toegankelijk en daarom is dit boek bijzonder geschikt voor – opgroeiende – kinderen en mensen die niet zo gewend zijn aan ‘zware’ lectuur.
De onderwerpen brengen de diverse aspecten van de oorlog goed in beeld. De focus ligt op Nederland zodat grote gebeurtenissen elders zoals D-day of belangrijke feiten zoals de concentratie kampen in Duitsland en Oost-Europa niet ter sprake komen. Een ander interessant feit, dat niet zo vaak naar komt, is dat de capitulatie van Nederland op 15 mei 1940 niet voor Zeeland gold omdat hier nog Franse troepen vochten. Na het bombardement van Middelburg werd in Zeeland de strijd op 17 mei gestaakt.
Hier en daar laat de auteur haar eigen mening horen. Zo is zij kritisch over het Englandspiel waarbij veel mensen en materieel in Duitse handen is gevallen. De rol van Groot Brittannië is tot nu toe niet bevredigend opgehelderd. Wisten de Engelsen werkelijk niet wat er hier in Nederland gebeurde en waarom werden versleutelde signalen niet opgepakt?
Interessant zijn de verhalen over het Oranjehotel, voetbalwedstrijden waaraan behoefte was en de Elfstedentocht in de oorlog. In 1941 vond deze zondermeer plaats maar in 1942 was er veel kritiek omdat men het vanwege de Jodenvervolging niet gepast vond.
Ook de affaire van het schip Van Imhoff wordt behandeld, waarbij veel Duitse gevangenen omkwamen omdat de verantwoordelijke Nederlandse bemanning hen liet verdrinken. Pas in 2017 werd hier in een tv reportage aandacht aan besteed.
Onder het deel Nederlands-Indië is er aandacht voor de jappenkampen en de 200.000 troostmeisjes wier leed Japan nog niet ronduit heeft erkend. Vrij onbekend is het verzet dat er in Nederlands-Indië was en het is goed hier aandacht voor is. In dit land vonden 15.000 arrestaties plaats en ongeveer de helft van deze mensen is omgekomen of op wrede wijze door Japanners om het leven gebracht. Verder is er aandacht voor de politionele acties van Nederland tijdens de beruchte Bersiap periode, de Molukse KNIL militairen en de treinkapingen waarin Molukkers aandacht vragen voor hun rechtspositie.
In het laatste deel wordt de draad van het leven in Nederland weer opgepakt. De NSB’er Rost van Tonningen pleegde in het Oranjehotel in Scheveningen zelfmoord om zo aan de berechting te ontkomen. Ook is er aandacht voor de harde aanpak van ‘foute’ Nederlanders en kinderen van NSB’ers.
Goed is dat er wordt stilgestaan bij vergeten bombardementen op Nederlandse steden en bombardementen die per vergissing plaatsvonden en de nodige slachtoffers eisten. Steden als Nijmegen, Eindhoven en Den Haag hebben hier zwaar onder te lijden gehad.
Tenslotte is er aandacht voor het Marshallplan en de half miljoen Nederlanders die in de jaren 50 emigreerden. Een klein maar veelzeggend detail voor die tijd is dat koffie tot 1952 op de bon was en dat voor bepaalde onderscheidingen moest worden betaald.
Dit boek is een toegankelijke introductie op de Tweede Wereldoorlog en is door de korte bijdragen met soms vrij onbekende feiten, welke van sprekende illustraties zijn voorzien, heel goed leesbaar.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
