Leven zonder papieren
[Recensie] Schrijnend en confronterend, dat zijn de beelden in het fotoboek Ongedocumenteerd en op leeftijd. Fotograaf Mona van den Berg volgde 23 mensen die al decennia in Nederland wonen, maar om diverse redenen nooit verblijfspapieren hebben gekregen.
Ze zijn oud, hebben lichamelijke gebreken en overleven in de marge van de stad. Door hen een gezicht te geven in hun eigen haveloze omgeving krijgen we een beeld dat achter hun verborgen bestaan schuil gaat. Of zoals schrijver Ernest van der Kwast in het voorwoord schrijft: “Het zijn mensen die onze huizen hebben schoongemaakt, die carrières van artsen en advocaten mogelijk hebben gemaakt en die een leven hebben opgebouwd in Nederland. Sommigen hebben hier zelfs kinderen gekregen”.
Eerder volgde Van den Berg een aantal vluchtelingen die al maanden en soms jaren in overvolle asielcentra verblijven in Wachten, evenals in haar nieuwste fotoboek met portretten in zwart/wit.
Ongedocumenteerd en op leeftijd is mede mogelijk gemaakt dankzij de steun van de Rotterdamse Pauluskerk en de Amsterdamse Regenbooggroep, beide instellingen met een diaconaal-kerkelijke achtergrond die zich inzetten voor deze mensen zonder toekomst. Maar ook andere betrokken organisaties werkten mee, zoals het Wereldhuis in Den Haag en Inlia in Groningen.
De foto’s zijn voorzien van korte biografieën waaruit het mensonwaardige leven dat zij moeten lijden dicht op je huid komt. Hoe is dit nog mogelijk in een rijk land als Nederland vraag je je af.
Een voorbeeld? Ruth Jacon (70) vluchtte 25 jaar geleden vanuit Pakistan, waar ze in de verpleging werkte, naar Nederland. Toen bij een bevalling een kindje dood werd geboren volgde aangifte voor moord door de familie waardoor ze op de vlucht sloeg. Vier keer heeft ze asiel aangevraagd, maar nooit gekregen. Nu kampt ze met ernstige gezondheidsproblemen. Vanwege haar gezondheid staat op haar ID-kaart ‘niet uitzetbaar’, maar ze mag ook niet in Nederland blijven.
Andere geportretteerden komen uit Somalië, Nigeria, Sri Lanka, Cuba, Jordanië, Pakistan, Algerije, Ghana, Azerbeidzjan, Suriname, Japan, Indonesië, Oeganda, Colombia, Iran en Palestina.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
