Levenslessen vol clichés
De auteur
Regina Brett is een Amerikaans schrijfster en podcaster. Toen ze vijftig werd, schreef ze een column met vijftig levenslessen, gevat in korte statements. Deze column werd zo enthousiast ontvangen en gedeeld dat ze besloot ieder statement toe te lichten in een hoofdstuk en er een boek van te maken. Dat boek uit 2010 werd een bestseller en ligt nu in vertaling voor ons.
Thematiek
Het boek bevat levenslessen, maar wat voor karakter hebben die lessen? Het zijn in feite gewoon tegeltjeswijsheden met een verhaal erbij. Een willekeurige greep: Het leven is niet eerlijk, maar toch goed; Ga slim om met je geld; Huil niet alleen, maar samen; Vergelijk je leven niet met anderen; Wacht niet met paars dragen tot je tachtig bent; Maak je geen zorgen, God overziet alles.
Brett schuift haar katholiek-christelijke inspiratie niet onder stoelen of banken, maar houdt het toch vooral breed, praktisch en herkenbaar. Ze vertelt over de dalen van haar leven – jong zwanger, alcoholisme, psychische problemen, kanker – en hoe er toch steeds weer hoop en vreugde op haar pad komt. Hoe ze er wat van probeert te maken. Hoe ze ook bij anderen ziet dat er toch weer sprankjes licht in de duisternis beginnen te schijnen.
Tegenstrijdig
Het is lastig om een rode draad, of een verbindende gedachte in de stukjes te ontwaren. Dat blijkt ook een wat te hoogdravende aanpak bij dit boek. Brett heeft geen heldere ‘filosofie’. De aard van de levenswijsheden zijn vaak gewoon tegenstrijdig. Soms is de boodschap bijvoorbeeld heel erg gelaten en berustend, zo van: ‘Ja, het leven is vaak oneerlijk, probeer het er maar geduldig mee uit te houden’. Op veel andere plaatsen is Brett juist (lekker Amerikaans) activistisch: ‘Neem je lot in eigen handen, jij bepaalt je eigen geluk!’
Vaak betoogt ze dat je je niet te druk om van alles moet maken, in de geest van het bijbelse ‘verzamel u geen schatten op aarde’. Tegelijk heeft ze een kleine obsessie met zuinig leven en rekent ze ons hele spaarplannen voor. Ik ben maar opgehouden met helderheid in haar lessen te zoeken en ze te ontvangen zoals je de waarden uit je eigen opvoeding ontvangt: vraag niet hoe het kan, maar profiteer ervan.
Aardige passage
“Hoe word ik schrijver?” Mensen stellen Brett vaak deze vraag. Haar antwoord is een recept hoe je geen schrijver kunt worden. Een collage:
“Check voortdurend je e-mail. Stuur je vrienden whatsappjes. Neem de telefoon altijd meteen op als die gaat. Maak je druk over of het wie of wiens is, lijden of leiden, als of dan. Pieker over de vraag of je een dubbele punt of een puntkomma moet gebruiken. Laat je afschrikken door technologie. Stel het schrijven uit tot je geleerd hebt hoe je je bladzijden automatisch nummert. Haal eerst je doctoraat in creatief schrijven. Begin met therapie. Vind de juiste schrijversclub. Wacht tot je over je angst voor afwijzing of voor succes heen bent. Doe je best om iets indrukwekkends toe te voegen aan de literaire wereld. Analyseer ieder idee voor je de eerste zin hebt opgeschreven. Huur een kantoor. Bouw een huisje in de tuin waarin je je terug kunt trekken om te schrijven.”
Reden om dit boek niet te lezen
Zoals ik zei, het boek is echt een vergaarbak met levenslessen. Ik kan goed begrijpen dat ze aansloegen bij een groot publiek – ik zie de hartverwarmende Facebook-reacties van weleer al voor me – maar vaak zijn de verhaaltjes gewoon wat te oppervlakkig om echt behulpzaam te zijn. Het zijn te zeer clichés. Soms roepen ze een glimlach op, wat herkenning hier, wat ontroering daar, maar ik kan niet zeggen dat ik er echt iets aan heb.
Reden om dit boek wel te lezen
Als ik me even over mijn afkeer van kitsch en mijn eigen intellectuele snobisme heen zet weet dit boek me heus wel te raken hoor. Brett schrijft eerlijk, kwetsbaar en met een grote dosis zelfrelativering over het leven. Alcohol, kanker en depressie: wie kent deze demonen niet? Brett biedt een arm om je heen, een kop thee en een schop onder je kont. Goed moederlijk advies in feite.
—
Eerder verschenen in Trouw
