Zoek het contact!
Praat erover is een bijna hartstochtelijk maar toch ook informatief gesteld pleidooi om het contact met suïcidale jongeren te onderhouden want “erover zwijgen, dat is pas echt gevaarlijk” (p. 9). Het boekje spitst zich toe op jongeren die om de een of andere reden – en vaak is er sprake van een samenspel van redenen – hun weg in het leven niet kunnen vinden of de zin van het leven door ingrijpende gebeurtenissen zijn kwijtgeraakt.
Dit contact is natuurlijk altíjd belangrijk want er gaat méér in jongeren om dan wij denken en dan zij uit zichzelf laten merken. Daarom is het belangrijk om – voor zover dat mogelijk is want jongeren moeten er wel voor open staan – het gesprekslijntje zo goed mogelijk open te houden. Interesse tonen in hun leefwereld, is hierbij essentieel zoals in het boekje naar voren komt.
(te)veel vragen
Dit boekje schetst in korte cases diverse situaties van jongeren. Er worden ook misvattingen benoemd ten aanzien van suïcidale jongeren en deze worden vervolgens in enkele zinnen weerlegd. Dit past binnen de bondige opzet van het boekje dat gezien moet worden als een soort basisinstructie voor algemeen gebruik. De tekst is dan ook zeer toegankelijk en gaat niet al te diep op zaken in; daar zijn wel andere boeken voor.
In verhouding worden in dit boek veel vragen benoemd die in het contact met jongeren aan de orde kunnen komen. Overal is aan gedacht en daaruit blijkt de ruime praktijkervaring van Jan Meerdinkveldboom. In de praktijk zul je die vragen wel moeten doseren want veel jongeren houden naar mijn indruk niet zo van een spervuur van vragen (veel volwassenen overigens ook niet). Dat had misschien nog wel benoemd kunnen worden.
Het is ook goed om aan social talk te doen en wat over huisje-boompje-beestje te praten, gewoon om het contact te onderhouden en vertrouwen te kweken.
Teveel – soms indringende – vragen achter elkaar kunnen al gauw als resultaat hebben dat een jongere zich bedreigd voelt en het contact als een ondervraging ervaart. Het boekje had misschien iets meer rekening kunnen houden met jongeren die niet zo gemakkelijk kunnen of willen praten. Juist dán kunnen suïcidale gedachten zich in stilte ontwikkelen, denk ik.
Verder is het een uitstekend en praktisch gericht boekje dat je in handen zou wensen van iedereen die beroepshalve met jongeren omgaat. Heel handig zijn ook de rubrieken met wat je wél en juist niet tegen een suïcidale jongere moet zeggen. Het informeren van de ouders wordt met kracht aanbevolen en dat is begrijpelijk. Maar dit punt dient wel met tact te worden ingebracht want als het te kort door de bocht wordt gezegd, kun je het contact / vertrouwen van de jongere verspelen en dan ben je verder van huis. Het mooist is als je samen mét de jongere tot de conclusie komt dat het goed om het ‘thuis’ te vertellen.
Jan Meerdinkveldboom is kinder- en jeugdpsychiater en heeft ruim dertig jaar in diverse klinieken voor jongeren gewerkt. Hij is docent voor jeugdhulpverlening en jeugd-GGZ. Van hem verscheen Handboek suïcidaal gedrag bij jongeren.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
