Menselijke vraag naar God
Toen de Rijksuniversiteit van Groningen in 2014 400 jaar bestond werden mensen, jong en oud, uitgenodigd om vragen in te sturen die door de hoogleraren van de universiteit zouden worden beantwoord. De toen 7-jarige Anco stelde deze vraag: ‘Bestaat God – kan de universiteit dat uitzoeken?’
De vraag bleef een tijdje liggen maar werd uiteindelijk door Peter Barthel beantwoord. Zijn antwoord werkte hij uit in een lezing die toen in Trouw werd gepubliceerd. In de inleiding van Professor, bestaat God? stelt hij dat fascinatie en verwondering belangrijke drijfveren zijn in het werk van natuurwetenschappers. De kern van zijn antwoord aan Anco – en aan ons – is dat het bestaan van God niet te bewijzen valt omdat God op ándere wijze aanwezig is in ons bestaan: ‘Het goede en het mooie in deze wereld – dat is wat ik God zou willen noemen. God bestaat in hoe jij en ik leven. Als mensen voor elkaar willen zorgen, dan zie je dáár iets van God’ (p. 21).
Menselijk Godsbeeld
In dit boekje komt vervolgens een eigentijds en ruim godsbeeld naar voren dat geheel anders is dan het klassieke godsbeeld dat vaak door theologische vooronderstellingen is omgegeven. Peter Barthel neemt daar duidelijk afstand van en kan zich daar niet meer in vinden. De vraag is overigens wel in hoeverre dat klassieke godsbeeld heden ten dage nog werkelijk leeft.
Ik denk dat veel mensen dit niet zo precies kunnen omschrijven maar dat er in hun religieuze denken veel is veranderd gedurende hun leven. Het is misschien nog maar een kleine groep – mensen van de reformatorische gezindte en mensen met een evangelische inslag – die zich herkennen in en vasthouden aan het klassieke godsbeeld.
Peter Barthel laat ruimte voor het mysterie van God en wil dit niet al teveel invullen. God is onder de mensen en wanneer zij iets van het wonder van hun bestaan ervaren dan is God daarin aanwezig. God is ‘de bezielende geest van deze wereld’ (p. 65). Hij
Dit boekje biedt natuurlijk geen uitputtende theologie maar geeft wel een duidelijke en herkenbare denkrichting van hedendaagse religiositeit aan. Dit heldere en bondige verhaal is ook meer theologisch verwoord in bijvoorbeeld het boek Grenzeloos God en de veranderingen door de eeuwen heen worden uitvoerig beschreven in Godenschemering.
Peter Barthel is hoogleraar astronomie en astrofysica aan de Rijksuniversiteit van Groningen. Dit boekje verscheen voor het eerst in 2017 en beleefde onlangs zijn vierde, herziene druk.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
