Een verkenning van familie, ras en maatschappij
De roman The Wedding van de Afro Amerikaanse schrijfster Dorothy West (1907-1998) verscheen in 1995, vijftig jaar nadat haar eerste roman (The living is easy) werd gepubliceerd. Bij verschijnen van The Wedding was West bijna 88 jaar oud. De roman is nu pas in het Nederlands vertaald en daar mogen we blij om zijn want het is een onmisbaar document in de literatuur over etniciteit, kleur en klasse. De bruiloft gaat daarnaast over de positie van vrouwen, zowel arm en rijk, zowel vrij als gebonden. West heeft het de lezer niet makkelijk gemaakt. Het verhaal begint bij de bruiloft van een mooie jongedame, in Amerika, in 1953. Morgen gaat die bruiloft plaatsvinden. Maar voor het zover is wordt de lezer aan de hand van de familiegeschiedenissen van twee families terug in de tijd meegevoerd.
Gram, de oermoeder
Het verhaal speelt zich af in 1953, op het eiland Martha’s Vineyard op ‘het Ovaal’ een verzameling vakantiehuisjes in een parkje. Daar komt jaarlijks een hechte gemeenschap bij elkaar, ditmaal voor de bruiloft van Shelby Coles, de achterkleindochter van Gram (Caroline) die al 98 is. Shelby, licht van kleur en met blond haar. trouwt beneden haar stand, met een witte jazzmuzikant, Meade, de zoon van Clark Coles.
Gram, Caroline Shelby, is de dochter van Meester Lance Shelby. Haar dochter Josephine is de oma van bruid Shelby. Josephine is allang geleden overleden. Josephine koos ervoor te gaan trouwen met Hannibal, de zoon van de Melisse, met wie Gram een min deelde. Zij zijn even oud maar Melisse is als slaaf geboren en pas vanaf haar 6e vrij. In plaats van naar school gaat leert zij koken en kan ze in haar levensonderhoud, en dat van haar zoon, voorzien. Gram kent financieel taaie jaren, als arme aristocrate. Josephine kiest voor een toekomst met een inkomen, met Hannibal, die gestimuleerd door zijn moeder doorstudeert tot hij arts is. Desondanks zal hij nooit de goedkeuring kunnen wegdragen van Gram, vanwege zijn afkomst en zijn kleur. Josephine en Hannibal worden de ouders van Corinne, een beeldschone lichtbruine baby. Corinne is de moeder van Shelby.
Kleur: zwart en wit
Kleur is er in vele scharkeringen, er zijn vele nuances tussen zwart en wit. Shelby bijvoorbeeld is een ‘zwart’ kind, uit zwarte ouders geboren, maar ze is licht van huid en heeft blond haar. Als ze op een dag verdwaalt en vermist raakt wordt er een zoektocht opgezet naar het kind dat kwijt is. Omdat het een ‘Ovaalkind’ betreft wordt er gezocht naar een zwart kind, een zoektocht die vruchteloos blijkt. Shelby hangt ondertussen rond bij mensen die ze niet kent en zij haar niet, maar de volwassenen identificeren haar niet als het vermiste kind, ze is immers niet ‘zwart’? Voor haar gemeenschap is ze zwart, maar voor het oog van de buitenstaanders niet.
Kleur, afkomst en etniciteit zijn de centrale thema’s in deze roman. West laat de lezer flink werken. Haar zinnen zijn uitgebreid en tegelijkertijd poëtisch. Het hele verhaal behelst twee keer vier generaties en van alle personages wordt in alle mogelijke nuances van kleur, zwart, bruin en wit gebruik gemaakt. Ook bij de stamboom op de eerste pagina van de roman wordt aan de kant van Clark Cole geïdentificeerd (de opa van Shelby) op kleur:
Old Sir, de overgrootvader van Clark Cole, trouwt met de ebben vrouw. De boternoten vrouw trouwt met Preacher (de grootvader van Clark Cole).
De vader van Clark Coole, Isaac, is een erg slim kind. Hij mag doorleren maar daarvoor moet hij naar het noorden van het land. In het Zuiden mogen zwarte mensen niet naar een hogere school. Een hartverscheurend afscheid volgt. Want de zoons en dochters die worden weggestuurd om te gaan leren, zullen niet terug keren naar het Zuiden.
“Hun afscheid was niet uniek. Door het hele Zuiden speelden zich zulke scenes van opoffering af, waarin begaafde zwarte kinderen aan het Noorden werden geschonken, waar hun karakter op de proef werd gesteld en hun potentieel verwezenlijkt. De meesten van hen zouden voor altijd ballingen zijn. Geen vrij man keert terug naar het juk, maar het Zuiden dat in hem zat zou hem nooit meer loslaten. Wat voortleefde waren niet de wreedheid van het witte volk of de krotten van het zwarte volk, maar de schoonheid van het land, de weelde van de schoonheid.”
Omringt door verschillende verhalen uit het verleden is de kern van De Bruiloft de op handen zijnde bruiloft van Shelby en Meade. Dit huwelijk draagt de goedkeuring weg van alle betrokkenen, bovenal van oermoeder Gram. Er komt echter een kink in de kabel door de al in het begin van het boek geïntroduceerde Lute Mc Neil, vader van drie kinderen van drie verschillende moeders en vrijgezel. Lute heeft zijn zinnen gezet op Shelby, vanaf de eerste blik. Door alle omzwervingen en afdwalingen in tijd en gebeurtenissen bij beiden families is de vraag “gaat Shelby wel of niet voor de bijl voor deze charmeur?” minder relevant. Het verhaal maakt duidelijk hoezeer de keuzes van de familie Coles in elke volgende generatie doorwerken tot op de dag van Shelby’s bruiloft, wanneer zij zich realiseert hoe het verleden haar toekomst beïnvloeden zal.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
