Zoektocht naar matrilineariteit en feminisme
In de aankondiging van deze studie staat dat ze een zoektocht is naar de wortels vanhet patriarchaat (de heerschappij van mannen). Na lezing lijkt het meer een zoektocht naar matrilineariteit en feminisme te zijn, en hoe deze overwoekerd werden in de loop van de geschiedenis van de mensheid.
Tijdlijn
In deze zoektocht van auteur Angela Saini staat de waarheid hoog in het vaandel. Dat is af te leiden uit het motto waarmee zij haar boek begint. De tijdlijn van haar onderzoek gaat van 13 miljoen jaar voor Christus tot aan het afgelopen jaar, 2022. De scope ervan is de gehele wereld.
Om tot een volledig verhaal te komen, citeert en parafraseert Saini veel wetenschappers, vaak onbekenden, van over de gehele wereld en van alle tijden die zich hebben bezig gehouden met de verschillen in macht tussen mannen en vrouwen. Zij pakt het dus behoorlijk grondig aan.
Koning
Leuke onderwerpen zijn er wel uit te destilleren, zoals bijvoorbeeld het bestaan van godinnenbeeldjes, die eeuwen terug bestonden, en nog steeds vrouwen uit inheemse volken bemoedigen. Of het verdedigen van het gegeven recht op heerschappij van mannen door zich te beroepen op een ‘traditioneel gezin’ op dezelfde manier waarop een staat is geformeerd met een mannelijke koning aan het hoofd. Dit soort meningen waren te zien in de 17e eeuw.
Heerschappij
Ook religie of biologie worden vaak genoemd als grond voor mannelijke heerschappij. Terwijl de geschiedenis, de vroege geschiedenis, juist vaak vrouwelijke heerschappij laat zien met matrilineaire overervingen. Deze gewoontes gaan soms wel terug tot 5000 jaar geleden. Matrilineaire leefvormen geven volgens dit boek vaak blijk van meer autonomie in het maken van keuzes voor vrouwen en huiselijk geweld wordt vaker afgekeurd. Vrouwen zijn hierdoor minder vaak slachtoffer van geweld.
Matrilineairiteit is een praktijk waarbij mensen hun leven lang bij of in de buurt van de familie van hun moeder wonen, gepaard met een matrilineaire ordening. Vrouwen kunnen daar ook meerdere seksuele partners hebben. Vaders worden verwacht mee te helpen in de opvoeding van de kinderen.
Feminisme
Het feminisme dat de laatste eeuwen opkwam, was een aanklacht tegen het patriarchaat, en de mannelijke overheersing. In de diverse landen kwam dit verschillend naar voren. Zo waren er in Oost-Europese en communistische landen meer vrouwen rechten en hadden veel vrouwen tijdens hun huwelijk een baan, zelfs in traditionele ‘mannenberoepen’. Als reactie daarop vierde in westerse landen juist het tegendeel hoogtij. Vrouwen werden hoog geacht wanneer zij thuisbleven om voor het gezin te zorgen. Toen de situatie in Oost-Europa veranderde, draaiden de rollen om. Het westen kreeg meer emancipatoire waarden, en het oosten juist minder.
India
In De patriarchen wordt veel aandacht besteedt aan landen als India en Iran. In India bestaat een kastensysteem, waarin verschillende groepen mensen op basis van geboorte verschillende hiërarchische positie krijgen toebedeeld. Er zijn traditioneel veel gearrangeerde huwelijken, en de vrouw is stereotypisch onderdanig aan haar echtgenoot. Bij rijke families is dit anders. Ook komen vrouwen bij hun schoonmoeder te wonen, die vaak zeer dominant is. Later worden deze vrouwen zelf een dominante schoonmoeder. Dit gebeurt in de huidige tijd nog steeds.
Transformatie
De Iraanse revolutie wordt in het boek aangeduid als ‘transformatie’. Deze vond plaats in 1979 en ze werd door de hele samenleving, door uiteenlopende groepen gedragen. Ayatollah Khomeini kwam aan de macht en hij beweerde dat vrouwen meer rechten zouden krijgen, het tegendeel was echter het geval. Vrouwen worden daar nog altijd in de gaten gehouden door de moraalpolitie, en dit is een vorm van zware onderdrukking.
Economisch
Angela Saini besluit haar relaas door te zeggen dat patriarchaat veel schade aanbrengt, niet alleen economisch en fysiek, maar ook emotioneel en psychologisch. Dat werkt zij verder uit. Het is een bijzonder en openhartig boek, en heel opbouwend voor vrouwen die graag zien dat ook zij een stem krijgen. Saini is werenschapsjournaliste voor de BBC en woont in New York. Zij schreef eerder de boeken Inferieur en Superieur. Ze geeft ook lessen Science Writing. Met De patriarchen won zij de Orwell Price voor politiek schrijven.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
