Liefde, vriendschap en guilty pleasures in Cork
Het is het jaar 2010 en de twintigjarige Rachel studeert Engels en werkt in een boekwinkel in Cork waar ze -net als haar schepper- geboren en getogen is: “prachtig en anarchistisch, de wereld paste op een speldenknop.”
In die boekwinkel raakt ze direct in de ban van een nieuwe medewerker: de charismatische, brutale, grappige James, en besluit ogenblikkelijk dat ze niet alleen zijn collega, maar ook huisgenote en beste vriendin zal worden. James, die homoseksueel is maar daar niet voor uit durft te komen in het conservatieve, kleinschalige Cork, vindt in Rachel de ideale bondgenoot, waarmee hij in een wereld van popmuziek en popcultuur kan verdwijnen. O’Donoghue heeft van hem een volwaardig personage weten te maken; niet de zoveelste gay best friend die meer voor de sier rondfladdert op de achtergrond.
Besprongen worden door je professor
Auteur Caroline O’Donoghue is naast schrijfster ook de maker van een podcast genaamd Sentimental garbage, waarin ze, net als in haar roman, rijkelijk put uit de tv- en popcultuur van rond de eeuwwisseling, met alle guilty pleasures van dien. Een vreemd tijdperk, waarin jonge celebrities overal in de media opdoken nadat ze vrij ‘sletterig’ gekleed en half buiten westen bij clubs naar buiten getuimeld waren, terwijl er aan de andere kant, zeker in Ierland, nog een roddelzuchtig taboe heerste op uitingen van seksualiteit.
In het geheim fantaseert Rachel erover om door vreemde mannen besprongen te worden in liften, maar tot haar teleurstelling gebeurt dat nooit, zelfs niet wanneer ze wordt uitgenodigd in het kantoortje van haar professor annex geheime crush: de oudere, getrouwde professor David Byrne.
Wanneer Byrne een boek blijkt te hebben geschreven dat op het punt staat om gepubliceerd te worden, bedenken James en Rachel een plannetje: ze zullen in de winkel een boekpresentatie voor de professor organiseren, waarna Rachel Byrne zal “verleiden in het magazijn.” Maar het loopt net even anders, en het is James waarmee Rachel Byrne even later heftig zoenend in het magazijn aantreft.
Terwijl Byrne in de daaropvolgende periode hun kleine flatje blijft frequenteren met bezoekjes gaat Rachel zich steeds gekwetster voelen, verraden door haar beste vriend en afgewezen door haar obsessieve crush.
De situatie wordt nog gecompliceerder wanneer Rachel, ontslagen bij de noodlijdende boekhandel, de assistente wordt van niemand minder dan mevrouw Byrne, die een eigen uitgeverij runt.
Terwijl om hen heen de banken instortten en iedereen zijn dromen inruilt voor baantjes bij callcenters, werkt Rachel zich onbetaald uit de naad voor haar uitgeefster, die het een stuk breder heeft dan zijzelf. Ze krijgt zelf een vriendje, die wisselende signalen lijkt uit te zenden wat betreft zijn affectie voor haar. James en Rachel leven in armoede, maar dromen ervan om samen naar Londen te verhuizen en daar carrière te gaan maken in de film- en schrijverswereld, met hun eigen tv-serie. Wanneer James echter een aanbod krijgt vanuit LA, lacht zijn toekomstige carrière hem tegemoet, terwijl Rachel, die ongewild medeplichtig is geworden aan de Byrne-affaire, naar een toekomst in de literatuurwereldje in Cork kan fluiten. Wanneer ze haar baan verliest, haar vriendje spoorloos verdwijnt en ze ook nog eens ongewenst zwanger blijkt te zijn, zal Rachel over lijken moeten gaan om aan het geld te komen voor een abortus in het buitenland.
De Rachel affaire is een uiterst grappige, vileine, herkenbare en scherpzinnige roman; de stijl van O’Donoghue doet regelmatig aan die van Dolly Alderton denken. Maar onder die schijnbaar komische oppervlakte gaat vaak een felle kritiek schuil, bijvoorbeeld op de anti abortuswetgeving in Ierland.
Daarnaast brengt O’Donoghue prachtig en levendig in beeld hoe het is om volwassen te worden in een “speldenknop” in Ierland aan het begin van het nieuwe millennium. Het is een tijd waarin de roddelpers nog altijd overuren draait, Paris Hilton en Lindsey Lohan in strookjes stof rond paraderen maar daar wel genadeloos voor gestraft worden. Het is ook de tijd waarin de ontwikkeling van mobiele telefoons en sociale media razendsnel gaat, van de bankencrisis in Ierland, toekomstdromen en idealen die tegen een muur van weerstand stuiten.
Nostalgie versus sentiment
Wie de podcast van O’Donoghue kent zou denken dat ze niet wars is van nostalgie, maar dat ligt anders: waar nostalgie volgens O’Donoghue vooral zwelgt in jeugdtrauma’s, blikt sentimentaliteit veel eerder terug op een tijdperk, een volgens haar onderschat element in de ontwikkeling van jongeren. Rachel en James worden eerst en vooral gevormd door de tijdsgeest, de popcultuur, de financiële crisis en de strenge abortuswetgeving.
De Rachel affaire betekende O’Donoghue’s grote doorbraak in de VS, Engeland en Ierland. Al voor verschijnen waren de tv-rechten verkocht aan de productiemaatschappij van Elliot Page. Zo krijgen James en Rachel toch nog hun eigen sitcom.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
