Een spookverhaal plus..
De vloek van de familie Darkland van de Amerikaanse auteur Craig Strete (1950) is een echt spookverhaal dat je in de greep houdt vanaf de eerste zinnen tot aan de ontknoping. Wanneer je de biografie van Strete bekijkt zie je daarvan wel wat terug in deze roman. Hij heeft een Indiaanse achtergrond (Cherokee). Toen zijn ouders bij een verkeersongeluk omkwamen werd hij als zevenjarig kind geadopteerd door blanke Amerikanen. In de zestiger jaren kwam hij in een identiteitscrisis en ging op zoek naar zijn indiaanse roots. In veel van zijn verhalen zie je elementen uit de Cherokee-cultuur terugkeren. Dit alles kom je tegen in De vloek van de familie Darkland.
Echo’s van een vroeger leven
Het grote thema in het verhaal is het zoeken naar je identiteit. Net zoals Strete daar zelf op zoek naar was is de hoofdpersoon in deze roman, Sees Jane, dat ook. “Sees beseft dat ze zich tussen twee werelden bevond en dat ze dus eigenlijk nergens was. Dat zou zo blijven totdat ze zichzelf gevonden had.” Strete koppelt dat fraai aan een verhaal waarin geesten die niet tot rust zijn gekomen zich manifesteren. “Geesten zijn echo’s van een vroeger leven en voor echo’s hoeven we niet bang te zijn.”
Dood en leven: een eenheid
Sees Jane is de dochter van een haatdragende blanke vrouw en een indiaanse vader. Vader is overleden toen Sees nog jong was en moeder heeft de een na de andere vriend, maar geen enkele vaste relatie. De nieuwe vlam van moeder wil dat Sees even “uit beeld” is en stelt voor dat ze de zomer doorbrengt bij haar grootvader, de vader van haar vader, en haar nichtje Mary. Sees heeft beiden nog nooit gezien maar is wel nieuwsgierig. Grootvader heeft een huis gehuurd aan het meer waar hij zijn overleden vrouw voor het eerst ontmoette. “Het huis zag eruit als een open kerkhof en het meisje met het bedroefde gezicht (Mary) zag eruit alsof ze er begraven was.” Even verder staat over de kamer waar Sees Jane gaat verblijven: “Een gewelf voor slachtoffers van de pest was waarschijnlijk beter ingericht.” Het zet meteen de toon van het verhaal. Er zijn kamers die potdicht zitten.
Ze voelt zich bekeken. Grootvader is dolblij haar te zien. Hij heeft ieder jaar haar moeder gevraagd of Sees Jane in de zomervakantie bij hem mag logeren. Er werd nooit gereageerd. Op haar kamer hoort ze een raspend geluid onder haar bed. Iets raakt haar aan, maar er is niets onder haar bed. Wel heeft ze ineens een schram op haar gezicht. Het vormt het begin van een reeks huiveringwekkende en levensbedreigende verschijnselen, gebeurtenissen. Dat wordt ook onderkend door Jason Two Elks, de broer van de vriend van Mary. Sees ziet Jason wel zitten. “Je voelt hier de dood teveel,” zegt Jason tegen Sees. Dat is ook weer een mooie verbinding. Voor Indianen vormen dood en leven een hechte eenheid. De mens moet niet voor de dood vluchten. Die visie is in deze roman terug te vinden.
Geen rust
Er is iets geheimzinnigs met dat huis en Sees komt erachter dat het te maken heeft met een verhaal uit het verleden. De doden hebben geen rust gevonden. Het meer (aan de ene kant staat het gehuurde huis, aan de andere kant is de “bewoonde” wereld) en een eiland midden in het meer spelen een rol in het verhaal en verbinden de “levende” en de “dode wereld” met elkaar. Het is niet zonder gevaar om het meer in te gaan of er overheen te varen. Als Mary en Sees Jane op onderzoek uitgaan wordt het steeds beangstigender. Het blijkt te maken te hebben met de familie Darkland (die achternaam zegt genoeg!).
Strete bouwt het verhaal zorgvuldig op, zorgt ervoor dat de spanning tot een maximum wordt opgevoerd, maar gebruikt humor om te relativeren en even wat lucht te geven. Hij gebruikt regelmatig de cliffhanger als stijlfiguur aan het eind van een hoofdstuk.
Waar liggen je wortels?
Wanneer je je verdiept in de Cherokee-achtergrond dan zie je dat Strete die prachtig in het verhaal verwerkt. Zo is er de herinnering aan oude plaatsen van overleden voorouders (de echtgenote van grootvader en de plek aan het meer), de attributen die ervoor moeten zorgen dat de geesten rust vinden en het bezoek aan een indiaanse begraafplaats (heilige grond waaraan je niets mag veranderen). Prachtig zijn ook de metaforen die refereren aan de indiaanse cultuur. Zo is de bliksem “de dondervogel die met zijn vleugels slaat.” En als Sees vraagt wat het is om indiaans te zijn schrijft Strete: “Als je een appel eet, begrijp je nog niet hoe een boom in elkaar zit. Indiaans zijn wil zeggen dat je de boom leert kennen. Je plant hem, spreidt zijn wortels gelijkmatig uit in de aarde, snoeit de slechte takken, geeft hem water en voedsel en kijkt hoe hij zijn reis naar de hemel maakt. Als je lang genoeg bij de boom blijft begin je hem te begrijpen. Jouw hart en het hart van de boom worden één.”
De vloek van de familie Darkland is enerzijds een spookverhaal (met als bekende elementen een spookhuis, wraakzuchtige geesten, natuurgeweld, onverklaarbare gebeurtenissen, een strijd op leven en dood) en anderzijds een roman met een diepere lading (het zoeken naar de indaanse roots). Die combinatie maakt dit verhaal tot een heerlijk leesavontuur.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
