Roman over een weesjongen, pleeggezinnen en opiatenverslaving
De Amerikaanse Barbara Kingsolver (1955) timmert al heel wat jaren aan de literaire weg. Eerder verschenen Het schildpadmeisje (The bean trees) in 1988 en het vervolg daarvan getiteld Varkens aan de hemel (Pigs in heaven) in 1993, over een vrouw die een kind van Indiaanse afkomst adopteert. Haar roman met het meeste succes is De gifhouten bijbel (The poisonwood bible) dat in 1988 verscheen en gaat over het gezin van een Amerikaanse missionaris in de Belgische Kongo.
Barbara Kingsolver is een sociaal bevlogen en milieubewuste auteur. In 2022 zag haar roman over Demon Field het licht, geïnspireerd door Charles Dickens’ meesterwerk David Copperfield. Kingsolver creëerde een Amerikaanse David Copperfield, het verhaal speelt in de huidige tijd en de hoofdpersoon kampt met moderne problemen. Het boek werd een regelrechte hit en n 2023 beloond met een gedeelde Pulitzer Prize 2023 (de andere winnaar was Vermogen van Hernan Diaz).
Kansloos
Het verhaal gaat over Demon Field, de zoon van een verslaafde tienermoeder, die de eerste jaren opgroeit in een stacaravan. Hij houdt van zijn moeder, ook al weet hij dat ze niet te vertrouwen is. De ellende begint pas goed als er een stiefvader ten tonele verschijnt. Vervolgens komt Demon in diverse pleeggezinnen terecht, vanwege zijn stevige postuur, waarmee hij heel wat werk kan verzetten is hij erg gewild. Het verhaal speelt in de Amerikaanse regio Lee County, West-Virginia, waar armoede troef is. Demon groeit uit tot een honkballer en wordt later een striptekenaar, maar hij blijft worstelen met zijn afkomst en verslavingen.
Er zijn genoeg verhalen over mensen die hun Amerikaanse droom wisten waar te maken. Dit verhaal is het tegenovergestelde. In het land waar “The sky the limit” was kun je ook verstrikt raken in je verleden. Het lukt Demon, bijgenaamd Copperhead, niet zijn armoedige verleden af te schudden, waardoor hij denkt dat hij kansloos is in de maatschappij.
Kritiek
Dit is misschien een punt van kritiek dat de lezer zou kunnen hebben op dit boek: het ligt er wel erg dik op dat Demon kansloos is wegens zijn afkomst en de regio waarin hij woont. Lee County ligt in de fameuze Appalachia streek, waar armoede heerst en de bewoners soms niet voor vol worden aangezien. Al sinds de jaren ‘60 zijn er programma’s om de levensstandaard omhoog te krikken. Deze vooropgestelde meningen dragen bij aan een zekere uitzichtloosheid.
Rondom Demon is een net van personages die hij het liefst als zijn familie zou zien. Ze zullen het verhaal niet verlaten: ma en pa Peggot, Maggot, hun kleinzoon en Demons vriend voor het leven en hun dochter June, die in Knoxville woont met haar dochter Emmy. Later komt daar wat jongeren bij die Demon leert kennen in de diverse pleeggezinnen.
Verslavingen
Het verhaal dat deels over verslavingen gaat, is zelf hoogst verslavend. Barbara Kingsolver is in het hoofd van Demon gekropen en doet op weergaloze wijze verslag over zijn jonge leven dat vol uitbuiting, tegenslagen en ontberingen zit. Haar schrijfstijl grijpt je bij de lurven en laat niet meer los. Zelfs wanneer je zelf een klein beetje moedeloos wordt van zó weinig zelfvertrouwen, blijft het verhaal als een knikker moeiteloos voortrollen, op zoek naar het einde. Barbara Kingsolvers verhalen gaan altijd over sociale misstanden. In deze roman dus over pleeggezinnen die de aan hen toevertrouwde kinderen als slaven laten werken. Maar ook over drugs-, medicijnen- en alcoholverslaving. De opiaten-crisis en misbruik van geneesmiddelen, wijdverbreide fenomenen in Amerika.
Knoxville
Het boek is een pakkend portret van een Amerikaanse regio waar allerhande slag mensen proberen te overleven, in een streek waar ooit stoffige mijnen floreerden en houthakkerskampen hele bossen neer maaiden. Knoxville is de stad waar Demon soms verblijft, de stad die ook door Cormac McCarthy zo weergaloos wordt beschreven in Suttree, waarin somberheid troef is, dankzij de veelal verslaafde personages met een uitzichtloos leven, maar wat het boek dankzij McCarthy’s schrijven niet minder schitterend maakt.
Vergeleken bij de personages uit Suttree is Demon Copperhead bijna een zonnetje in huis. Je kunt zelfs wel eens lachen om zijn avonturen, wanneer hij zich als een onbezonnen tiener in het leven stort, of zelfs om de manier waarop hij zijn ellende beschrijft. Je kunt ook huilen om wat hem overkomt. Ook al wordt de hoop regelmatig de bodem ingeslagen, hij bloeit altijd weer op. Want Copperhead geeft niet op, hoe groot de ellende ook is. Je hoopt met heel je hart dat een volgende pagina wat meer positiviteit in het leven van Demon gaat brengen en dat hij zijn oceaan zal gaan vinden.
Leeservaring gelijk een achtbaan
David Copperfield, het meest autobiografische werk van Charles Dickens, heeft meer gemeen met Demon Copperhead dan dat er autobiografische gegevens van Barbara Kingsolver in zouden zitten. Er zijn wat overeenkomstige namen en behoorlijk wat kleine verhaallijntjes die rechtstreeks van Dickens komen. Je kunt deze grote Engelse schrijver in de pagina’s ruiken, maar verder is het toch echt een geheel ander verhaal, bovendien gericht op Amerika en zijn sociale mankementen. Demon Copperhead is misschien wel het beste boek dat Barbara Kingsolver tot nu toe schreef.
—
Ook verschenen op Smitaki’s Boekenlust
