Andere benadering van het verleden
Dit boek wil “nieuwe inzichten en nieuwe perspectieven op het verleden” bieden. De geografische invalshoek is in elk geval onderscheidend van andere historische overzichtswerken. Een kleine wereldgeschiedenis in 50 plekken begint bij de prehistorie en gaat tot ‘de moderne wereld’.
De eerste plaats die wordt besproken is de Olduvaikloof die zich ten oosten van de Serengeti in Tanzania bevindt. Hier werden in 1911 fossielen van mensen gevonden die 2 miljoen jaar oud zijn die Homo Habilus wordt genoemd. Deze mensen leefden zo’n 2,4 – 1,5 miljoen jaar geleden in Afrika. Hierna volgt een item over de Aboriginals in Australië. Deze vondsten zijn aanmerkelijk jonger, namelijk 42.000 jaar oud en ze zijn gevonden in Lake Mungo, een opgedroogd meer in het zuidwesten van New South Wales.
Bergen
Van heel andere orde is de Tempelberg in Jeruzalem. In het kort wordt de geschiedenis van Jeruzalem verteld. Wie zich daarvoor interesseert, kan Jeruzalem van Simon Sebag Montefiore lezen dat een boeiend en uitgebreid verhaal over deze stad vertelt. In het licht van de actualiteit is de laatste zin van deze paragraaf veelzeggend: “De Tempelberg is echter nog steeds een bron van spanning en conflicten tussen Palestijnen en Israëliërs” (p. 66).
Een andere belangrijke berg die in dit boek wordt genoemd is de Acropolis in Athene die de rijkdom en betekenis van de oude Griekse cultuur symboliseert.
Bibliotheek
Alexandrië was vroeger beroemd om zijn omvangrijke bibliotheek die maar liefst 490.000 boekrollen omvatte en in de Romeinse tijd geleidelijk aan onder diverse verwoestingen is verdwenen.
In de middeleeuwen was de universiteit van Timboektoe een belangrijk centrum van studie, onderwijs en handel maar ook bekend om diverse grote bibliotheken en drie moskeeën in de 15e eeuw. Timboektoe ligt bij de Sahara die ‘met 7,8 miljoen vierkante kilometer de grootste zandwoestijn ter wereld’ wordt genoemd. Wat hierbij wel bedacht moet worden is dat door wisselende klimaten deze woestijn vroeger kleiner was dan tegenwoordig. De doorgaande verwoestijning van dit gebied vormt een probleem voor Afrika. Timboektoe werd gesticht door de Toearegs, een Berbervolk.
Een andere destijds hoogstaande beschaving is die van de Inca’s met Cuzco als hoofdstad, aan de westkust van Zuid-Amerika. Hun rijk was in de 16e eeuw het grootst maar ging ten onder door de komst van Europeanen.
Bijzondere locaties
Opmerkelijk is de vermelding van Antartica waar in 1820 voor het eerst mensen kwamen. De geschiedenis van expedities wordt verteld. Het gebied is in 1991 tot beschermd milieu uitgeroepen. Antartica was onlangs in het nieuws vanwege onderzoek naar het smelten van de ijskap en wat dit in de toekomst voor laag gelegen landen in de wereld zou kunnen betekenen. Als het computermodel zou uitkomen dan zou dit ingrijpend zijn.
Het Anne Frank huis in Amsterdam wordt ook genoemd en hier wordt in het kort de geschiedenis van het antisemitisme en van de familie Frank verteld.
Bijzonder is ook het politiebureau van Sharpeville in Zuid-Afrika waar in 1960 bij een demonstratie tegen apartheid 69 mensen werden doodgeschoten.
Dit boek biedt een interessante kijk op de geschiedenis die natuurlijk moeilijk in 50 plekken goed kan worden weergegeven. Het is een aantal impressies en momenten. Andere keuzen zouden mogelijk zijn geweest zoals D-day in Normandië om maar iets te noemen.
Het is jammer dat in dit boek geen foto’s van de locaties zijn opgenomen. Nu zijn er tekeningen en daardoor krijgt het boek een gedateerde uitstraling; in de vorige eeuw zag je veel getekende illustraties in boeken. Toepassing van foto’s had de locaties meer tot leven kunnen wekken en dat was de verhalen ten goede gekomen.
Jacob Field is historicus en hij was onderzoeker aan de Cambridge University en werd in 2019 uitgeroepen tot Fellow of the Royal History Society. Hij publiceerde eerder Een kleine wereldgeschiedenis in 50 dieren
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
