Biografie over een avonturier, schrijver en politicus
Voor wie de naam ‘Chateaubriand’ in NL nog iets méér betekent dan een vleesgebraad, schreef Frans van Woerden een korte, wervelende biografie van de avonturier, schrijver en politicus die de Franse romantiek inluidde, auteur was van een vlammende best-seller ter verdediging van het katholicisme en met een vele delen tellende autobiografie de onsterfelijkheid hoopte te bereiken. Dat laatste is in Frankrijk goed gelukt. Zijn ‘Mémoires van over het graf’ hebben een solide plaats gekregen in de Pléiade-reeks en dat geeft een oeuvre in Frankrijk eeuwigheidswaarde.
Bloemlezing
Daar steekt NL schamel bij af. Van Woerdens biografie begeleidde indertijd een door hem samengestelde en vertaalde bloemlezing uit Chateaubriands autobiografie, die geen groot uitgeverssucces lijkt te zijn geworden. Afgaande op van Woerdens kritische commentaar daarbij ten onrechte. Chateaubriand was misschien een egotist die het met de feiten niet altijd ernstig nam en zichzelf op hetzelfde niveau plaatste als zijn grote tegenstrever Napoleon, maar hij kon wél observeren, formuleren, analyseren, kortom: schrijven.
Revoluties
De tijden waren er dan ook naar. Een op zijn achterste benen lopend ancien régime, dan de moeder aller revoluties, de verloedering van de terreur, een generaal die zich tot autocratisch keizer opwerkt, en een halfslachtige retour à l’ordre die Frankrijk tenslotte de mindere zal maken van het opkomende Duitsland. Afgezien van dat laatste heeft Chateaubriand het allemaal meegemaakt en overleefd. Een paar keer duikt in Van Woerdens biografie de sinistere figuur van Joseph Fouché op, een nog taaiere (want van alle scrupule verschoonde) politieke overleveraar. Over hem schreef Stefan Zweig een weergaloze, bloedstollende biografie, die onlangs eveneens (opnieuw) werd vertaald. Wie moppert over de huidige verloedering van de politiek moet merken dat het allemaal nog veel erger kan.
—
Ook verschenen op Twitter/X en Linkedin
