Spannend slotakkoord is wel wat volgepropt
Met Het geheim om voor te sterven heeft Hasko van Dalen (1949) zijn trilogie met als hoofdrolspeler de privédetective Otto Klein voltooid. Evenals in Het bedrog met de Amethyst en Het mysterie van de valse claims speelt ook dit verhaal zich hoofdzakelijk af in Wenen. Ieder deel is los van de andere te lezen, maar als je ze alle drie leest dan zie je terugkerende elementen.
Zo zijn er de verwijzingen naar de hoofdstad van Oostenrijk waar de auteur zowel zakelijk als privé vaak verbleef. Met de boeken in de hand zou je zelfs een tour door de stad kunnen maken in de voetsporen van Otto Klein.
In alle drie de delen komt Gaby Stubel voor. In het eerste deel ontmoet Otto haar en helpt ze hem bij de oplossing van de zaak. In het tweede deel is ze zijn vriendin en werkt hij met haar samen en in het slotdeel is ze zwanger van hun eerste kind, een meisje.
Extra spanning te creëren
Ook hoofdinspecteur Edith Höbarth speelt in alle drie de delen een rol. In Van Dalens stijl van schrijven zie je constanten: het gebruiken van flashforwards om extra spanning te creëren (“ik zou hem later zo kunnen identificeren. Als er ooit een later zou komen”), de reflectiemomenten waarin Otto Klein alles op een rijtje zet, om daarna verder te gaan in zijn onderzoek en het kiezen van het ik-perspectief, waardoor je alles beleeft door de ogen van Otto Klein.
Otto is geen macho-detective, eerder een wat onhandige, opportunistische man. Dan zijn er nog de verwijzingen naar het voetballen, The Rolling Stones, andere popsongs en de film The Third Man die in de drie delen terugkomen. En ook de covers vormen een eenheid.
Dood moeten zijn
Van Dalen verstaat de kunst om zijn verhalen sterk te beginnen: “Dood! Ik had dood moeten zijn. Ze hadden de opdracht mij te vermoorden als ik niet mee zou werken. En ik werkte niet mee.” Otto Klein wordt in zijn kantoor overvallen door drie mannen die informatie willen over een lucratieve klus waar hij mee bezig is: het opsporen van Herbert Petsch, die ‘gestolen waar’ moet teruggeven.
Een klus waarvan Gaby twijfelt of hij die wel moet aanpakken. Ze wil Otto namelijk bij zich hebben en niet getrouwd zijn met een man die constant gevaar loopt. Feit is dat Otto door de drie mannen meegenomen wordt en uiteindelijk op een begraafplaats begraven dreigt te worden. Hij wordt ternauwernood gered. Op dat moment betrekt hij Edith Höbarth, de hoofdinspecteur van politie, bij de zaak. Maar hij vertelt haar niet alles. Hij wil de opdracht zelf tot een goed einde brengen.
Steeds meer maffia
Van Dalen weet de verhaallijnen goed met elkaar te verbinden. Allereerst is er de verhaallijn waarin de relatie tussen Gaby en Otto centraal staat. Net zoals Van Dalen zelf heeft aangegeven dat dit zijn laatste thriller is met Otto in de hoofdrol, geeft Otto ook aan dat het zijn laatste klus is en Gaby wil dit alleen maar bespoedigen. Ze wil veiligheid voor haar gezin. De belangrijkste verhaallijn leidt naar het antwoord op wat ‘het geheim om voor te sterven is.’
Otto komt daarbij in een wirwar van verwikkelingen terecht die allemaal kleine ‘draadjes’ vormen die tot de ontknoping leiden en logisch in elkaar passen. Centraal staat daarbij zijn opdracht, de zoektocht naar Petsch, die er met de master key van een cryptotelefoons van de maffia vandoor gegaan is en die te gelde wil maken.
Otto raakt verwikkeld in de strijd tussen maffiagroepen die in Oostenrijk actief zijn, krijgt te maken met allerlei andere zaken als gestolen identiteit, de drugshandel, de prostitutie, mishandeling, dubbelspel, de moord op een plastisch chirurg die leden van de maffia in een illegale kliniek met de passende naam NeuFace ‘verbouwt’ en deepfake.
Je zou kunnen spreken van een actuele thriller. Zo’n zinnetje als er is “steeds meer maffia in Oostenrijk” is daar een voorbeeld van. Allerlei mysterieuze figuren spelen een rol zoals het meisje met de paardenstaart die sneakers met een bloemenmotief draagt. En zoals het hoort zijn er de nodige plotwendingen, dwaalsporen, wordt de spanning opgevoerd, heb je de neiging om zelf mee op onderzoek te gaan.
Vondsten
Het verhaal bevat mooie vondsten, zoals de titels van de boeken waarin de boodschappen van de opdrachtgever verstopt zijn, zoals Katyňe – De vrouwelijke beul van de Tsjechische Pavel Kohout. De ondertitel geeft een hint richting de opdrachtgeefster en de plek waar Petsch te vinden zou zijn.
Toch is het allemaal wat veel. Te veel verwikkelingen, te uitgebreide beschrijvingen. Het had wat compacter gekund. Alles wordt tot in detail beschreven en dat gaat ten koste van de verbeeldingskracht. Ook het taalgebruik is soms gekunsteld: “Ik ben niet van plan aan wildvreemden die met geweld mijn kantoor binnenstormen informatie te verstrekken over zaken die ik onder handen heb en waarop wat mij betreft een geheimhoudingsplicht rust.”
Klein kiest uiteindelijk voor Gaby en zijn gezin. Niet voor niets heet het meisje Angie, naar het gelijknamige Rolling Stones-nummer. Vooral die ene regel uit het lied dat zo toepasselijk was voor het verhaal komt aan het slot van het verhaal terug: ‘Ain’t it good to be alive’. Klein lijkt het detective-vak eraan te geven. Maar zeker weten doe je dat natuurlijk nooit.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
