Wielrennen op het hoogste niveau is meer dan hard fietsen
Het omslag spreekt boekdelen. Op de foto drie wielrenners: sleurend op kop Wout van Aert in de groene trui, in zijn wiel ploeggenoot Jonas Vingegaard in de gele trui, en in de achtergrond, onscherper, Tadej Pogacar, de winnaar van de Tour in 2020 en ’21, in de witte trui, die zojuist heeft moeten lossen. Het is het beslissende moment in de Tour de France van 2022: met vereende krachten stelt Jumbo Visma op de Hautacam, de laatste zware klim in de Pyreneeën de Tourzege veilig.
Nando Boers was erbij. Als journalist-schrijver was hij drie jaar lang ‘embedded’ in de ploeg en mocht hij er getuige van zijn van hoe Jumbo Visma op zoek ging naar de heilige graal van het wielrennen: de gele trui in Parijs. En dat heeft geleid tot een spannend en meeslepend boek, ook voor de lezers die de afloop al kennen. Boers dompelt de lezer niet alleen onder in de hectiek van de koers, maar doet ook verslag van alles wat voor en na de wedstrijden gebeurt – de trainingskampen op hoogte, de tactische besprekingen, de feedback-gesprekken over wat niet goed ging en nog beter kan. Ploegleiders, renners, trainers laten in uitgebreide gesprekken in hun ziel kijken. Ze praten over hun passie en gedrevenheid, hun twijfels, het obsessieve zoeken naar de marginal gains. Wielrennen op het hoogste niveau is meer dan hard fietsen: het gaat ook om het beste materiaal, om aerodynamica, om uitgekiende voeding die op de gram wordt afgewogen. Wielrennen gedijt bij wetenschap, bij meetbare kennis. Het geleverde vermogen (over een aantal minuten) per kilo lichaamsgewicht: dat wordt de maatstaf om te zien of de vorm er is, om een renner al dan niet te selecteren of een contract aan te bieden.
Emoties
Maar wetenschap alleen maakt niet de sport, en ook niet een ambitieuze wielerploeg die de Tour wil winnen. Gelukkig maar. Het plan omvat zoveel meer dan het meetbare, het controleerbare, het planmatige. Het gaat ook over emoties: het geluk van de winst, de ontgoocheling bij een verlies. Over reHgroeiend of tanend zelfvertrouwen, en de omgang met druk, verwachtingen en teleurstellingen; over (letterlijk!) vallen, opstaan en weer doorgaan, over veerkracht en improvisatie. En over het toeval dat de plannen doorkruist, de onverwachte wendingen die sport c.q. wielerwedstrijden zo fascinerend kunnen maken.
Boers laat ook zien hoe sterk de band is tussen het fysieke en mentale aspect in het wielrennen, en hoe groot het belang is van het groepsproces – ja, wielrennen is een teamsport – voor het beoogde succes. Het motto van de ploeg – ‘samen winnen’ – is geen loze kreet, maar blijkt uiteindelijk de sleutel te zijn om de onverslaanbaar geachte Pogacar te ‘kraken’.
Met een fijne pen laat Boers al deze facetten van de ‘queeste’ van Jumbo-Visma aan bod komen, wat resulteert in een rijk gelaagd verhaal dat niet alleen voor de hardcore wielervolger het lezen waard is. De queeste slaagt en daarmee eindigt zijn verhaal. Maar wat het verhaal mooi maakt, is niet alleen het slot ervan, maar vooral de weg die de ploeg aflegt om bij het happy end te komen: van het dramatische verlies van de gele trui op de voorlaatste dag in de Tour van 2020 naar de glorieuze winst op de Hautacam in de Tour van 2022; van deceptie naar euforie, van ongeloof naar ongeloof, van samen verliezen naar samen winnen. Geen echte queeste zonder tegenslagen die moeten worden overwonnen, geen mooiere overwinning dan na het incasseren van een groot verlies.
Misschien was het toeval, maar voor het plot en de dramatiek van het verhaal waren het precies de goede drie jaren dat Boers met de ploeg meeliep. Jumbo Visma werd vreemd genoeg in 2022 geen sportploeg van het jaar, laat Het Plan dan in 2023 in ieder geval wel het sportboek van het jaar zijn.
En dat – ik kan het niet laten ze toch even te vermelden – ondanks de fouten die er in het boek staan. Kruijswijk en Roglic vielen in de Dauphiné van 2020 in de vierde etappe, en niet in de derde (p.105). In 2020 won Wout van Aert niet, als pleister op de wonde, de sprint op de Champs-Elysées (p. 130). Die sprint won hij het jaar erop. En in het verslag over de Ronde van Baskenland van 2021 (p.170) gaat er in de beschrijving van het tactische plan dat Jumbo Visma daar hanteerde het een en ander mis: Boers voegt twee etappes – de vierde en de zesde – op een verkeerde manier samen.
Maar ik erken: het is een kniesoor die daarop let. Of een fanatieke wielervolger, dat kan ook.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
