Geslaagd poeziedebuut
In 2021 debuteerde de Vlaamse Lies Gallez met de verhalenbundel Het water vangen en riep NRC Handelsblad haar uit tot rijzende ster. De bundel ontving veel lof en werd poëtisch genoemd. In alles klonk de stem van de dichter door. Opmerkelijk is dat haar poëziedebuut honger, heteronormativiteit & het heelal teksten bevat die je ook als proza kunt lezen. Voor Gallez zijn de grenzen tussen genres niet maatgevend voor wat zij wil zeggen.
De bundel heeft drie afdelingen die inhoudelijk sterk van elkaar verschillen, maar gelijkvormig ogen. Zij gebruikt meestal doorlopende lange zinnen met witonderbrekingen ertussen. De achterflap vermeldt een uitzoomende beweging van het kleine ik, naar de ander en vervolgens naar de wereld. De enorme verscheidenheid aan onderwerpen en de diversiteit aan standpunten maken het werk spannend en broeierig.
In honger wordt iemand – een geliefde, of misschien ook de verteller zelf? – in de je-vorm aan gesproken: “stel je het volgende voor, je bent verdrietig om een willekeurige reden. jij mag/ kiezen: je lievelingskat kwam onder de banden van een snelle auto terecht, je/ hart staat op het punt te breken, de bladeren vallen te snel van de bomen, al het/ fruit in supermarkten is eenzaam.” In dit openingsgedicht gaat het over troost bieden. De dichter verlangt hier zelf evenzeer naar: “troost is ook langzaam naar de ander toe bewegen”. Deze spanning, met verrassende terzijdes, kenmerkt de eerste sectie. De verteller en de geliefde delen hun angsten en verlangens. Het herhalen van de vraag ‘ben je bang?’ in het gedicht drijfangst klinkt bezwerend en kun je ook lezen als een smeekbede om samen te komen.
In heteronormativiteit is de toon anders. Twee geliefden tasten elkaar fysiek af en ontdekken verschillen en overeenkomsten. De dichter gebruikt feitelijke gegevens om hun seksualiteit te verkennen en het eigene van hun relatie voorop te stellen, zoals definities van homoseksualiteit uit de verschillende edities van de DSM (Diagnostical and Statistical Manual of Mental Disorders). De tegenstelling tussen hun liefde en de feitelijke norm (‘heteroseksualiteit is alles’) verbeeldt Gallez hiermee sterk. Verdedigen tegenover de buitenwereld is nodig, zoals in het gedicht hoe er zo lesbisch mogelijk uit te zien:
“iemand zegt: ik wist niet dat je lesbisch was.
ik zeg: dat wist ik ook niet.
iemand zegt: ik bedoel, ik wist niet dat je een vriendin had.
ik zeg: ja, die heb ik.
(blond, mooi, slim, de geur van weleda onder de lakens.)
iemand zegt: ik bedoel, je ziet er niet lesbisch uit.
‘hoe zie ik er zo lesbisch mogelijk uit?’
enter.
google zegt: wear your hair short.
google zegt: wear jeans.
google zegt: wear the right jewelry.
de spiegel zegt: je ziet er te hetero uit.
error. error. error.”
Verwarring
Het gebruik van ‘error’ en later ook ‘ctrl + alt + delete’ toont de verwarring bij iemand die binnen de norm valt. Deze tweede sectie is een pleidooi voor liefde en seksualiteit in welke vorm dan ook.
In de slotsectie ‘het heelal’ is de strijdbare toon gematigd en zoekt de dichter een positie ten opzichte van de buitenwereld, zoals in het gedicht ‘opnieuw de wereld’: ‘ik wil je naam noemen en me in jouw lichaam verstoppen. we kunnen niet/ almaar meer willen in een wereld die vergaat van hitte, oorlog, overstromingen./ dat hebben de kinderen al begrepen.’ Het hier gebruikte ‘we’ verwijst zowel naar de twee geliefden als naar de gehele mensheid.
Om de nietigheid te verbeelden roept Gallez scènes uit haar jeugd op, waar zij met een Nijntje-nachtlampje Stephen Hawking las en ontzag voor het heelal ontwikkelde. Het is een klassiek thema. Een echo van het gedicht ‘Sterren’ van Hélène Swarth klinkt door in ‘stel je voor 3.0’: ‘stel je voor, wanneer we sterven is er nog altijd het heelal vol sterren en/ sterrenstelsels. we zeggen niet: geef ons de hemel. we zeggen: geef ons het/ heelal.’
De debuutbundel van Lies Gallez biedt een rijk palet aan onderwerpen en beelden, van intieme details tot aan een hommage aan het heelal. Zij stelt voortdurend vragen bij onze gangbare normen, kortom: een geslaagd debuut.
—
Ook verschenen op Uitgelezen boeken
