Biografie over de bekende kunstenaar
Omslag en titel van Bart Boons Ik, Paul Koning doen onweerstaanbaar denken aan Ik Jan Cremer, de autobiografische ‘onverbiddelijke bestseller’ waarmee de gelijknamige kunstenaar Nederland in 1964 in de gordijnen joeg. Maar het keurige fietsje-met-boodschappenmandje waarop de beeldhouwer Paul Koning op het voorplat poseert steekt net zo ironisch af bij Cremers agressieve motorfiets als zijn ingehouden levensverhaal contrasteert met diens rauwe en voor die tijd schunnige openhartigheid.
Mislukt
Niet dat Paul Koning een erg aangepast bestaan leidde. Mislukt op school, maar voorzien van een groot tekentalent, had hij als beeldhouwer in de jaren na de oorlog de wind in de zeilen. Her en der zijn er in de openbare ruimte nog beelden van hem te vinden: het bekendste de ‘Ruiter’ in de Keukenhof, het meest innemende het ‘Bolgewas’ in het Amsterdamse Oosterpark.
In deze wat goedmoedig geschreven biografie ontwart Bart Boon, kriskras springend door de tijd, de draden van Konings leven. Hij was het liefst alleen, als familieman faalde hij hopeloos, en alleen had hij ook het verlies te verwerken van zijn grote, dertig jaar jongere geliefde Joca die hem halverwege zijn leven na amper een maand weer verliet. De rest van zijn leven bleef hij om haar treuren.
Geschiedenis
Die geschiedenis is de rode draad van deze biografie, die eindigt met een hartverscheurende briefwisseling tussen beiden, die Boon op het laatste moment op het spoor kwam. “Ik kan niet zonder je leven. Als ik weer bij je ben zal ik, na een lang, verward en vermoeid leven, weer als een kind kunnen zingen,” schrijft Koning, maar zover kwam het niet. “De pijn is langzaam weggetrokken,” schrijft hij bijna dertig jaar later, in een terugblik kort voor zijn dood. “Ik heb Joca nooit iets verweten […]. Ik heb alleen ontstellend veel van haar gehouden.”
Liefde
Maar Ik, Paul Koning is niet alleen het verhaal van een onmogelijke liefde. Het biedt ook een beeld van het naoorlogse Nederlandse kunstleven via een van de minder bekende vertegenwoordigers daarvan. Koning was geen revolutionair. Hoewel hij in Parijs het atelier deelde met Appel en Corneille, had hij weinig op met het rebelse van Cobra. Zijn werk was er, op een moderne manier, misschien te klassiek en te figuratief voor. Maar het beste ervan hield wel stand, en verdiende een biografie van de bij vlagen aangrijpende persoonlijkheid van de maker.
—
Ook verschenen op Twitter/X en Linkedin
