Een verpletterende indruk
“Je huis staat nog overeind”. Actueler kan de openingszin van een roman niet zijn, nu in Oekraïne her en der steden in puin geschoten worden. In Kanada schrijft de Spaanse romancier Juan Gómez Bárcena niet over Kiev, Marioepol of Lviv, maar over een man die na het einde van WO II terugkeert naar Boedapest. Een naam heeft hij niet, later in de roman alleen een zescijferig nummer. De schrijver noemt hem ‘jij’: de hele roman is geschreven in de tweede persoon.
Vertelling
Gómez Bárcena brak internationaal door met zijn roman De hemel boven Lima: een op ware feiten gebaseerde vertelling over de briefwisseling tussen een Spaanse dichter en een Peruaanse bewonderaarster, waarachter in werkelijkheid een paar studenten schuilgingen. In Kanada ruilt hij charme en lichtvoetigheid in voor een sombere beklemming.
Kampdeel
Langzaam ontvouwt zich de verschrikkelijke geschiedenis van de joodse hoofdpersoon. Weggevoerd en tewerkgesteld in het kampdeel (‘Kanada’) waar de bezittingen van doden werden gesorteerd, overleefde hij, maar geplaagd door schuld. Jarenlang, tot de Hongaarse opstand, komt hij zijn kamer nauwelijks uit, terwijl in de rest van het huis het anticommunistisch verzet actief wordt. Opnieuw springen de parallellen met het huidige Oekraïne naar voren.
Opstand
Dan gebeurt er iets catastrofaals. Sterft hij, wanneer tijdens de opstand een tankgranaat zijn huis treft? In ieder geval slaat de richting van de vertelling 180 graden om, alsof hij zich zijn leven in omgekeerde richting herinnert. Literair gezien voltrekt Gómez Bárcena daarmee een tour de force, maar hij brengt het er goed af. Het boek laat een verpletterende indruk achter, vanwege het verleden, vanwege het heden.
—
Ook verschenen op Twitter/X en Linkedin
