Herkenbaarheidsonzin
Een boek over een boekhandel kopen in diezelfde boekhandel: de verleiding is te groot voor het besef dat er inmiddels ook een Nederlandse vertaling bestaat. Noem het de literaire variant op het filmtoerisme, waarin mensen de plaatsen ‘in het echt’ bezoeken waar bepaalde sleutelscènes zijn gedraaid. Zo kocht ik dus Petra Hartliebs Meine wundervolle Buchhandlung in de Weense boekhandel ‘Hartlieb’, waarvan het boek het ontstaan, de wederwaardigheden en tenslotte het succes beschrijft.
Beroep
Dat doet het niet zonder een soms wat sound-of-music-achtige opgewektheid waarmee alle tegenslagen overwonnen worden en en de schrijfster steevast constateert het mooiste beroep in de wereld te hebben gekozen. Of misschien koos het beroep haar: na een onbezonnen bod op een al niet meer functionerende boekwinkel laat Hartlieb noodgedwongen haar journalistenbaan voor wat die is en probeert er het beste van te maken. Dat lukt, en ze vertelt het meeslepend en met liefde.
Toegegeven: de overmaat aan vrouwelijke morfologie (“…die junge Frau ist die Tochter einer Kollegin einder Kundin, die Lehrerin ist”) wekt af en toe de indruk dat de andere helft van de mensheid tot weinig méér dient dan “einem [zu] helfen, die Kisten runterzutragen”. Uit emancipatorisch oogpunt een ironisch gevalletje van regen in de drup – maar dat is een detail en de schrijfster getuigt godzijdank ook van enige zelfspot.
Observaties
Hartlieb is inmiddels een bekend schrijfster van krimi’s en historische romans over de Weense Jugenstiltijd. Behartigenswaardig blijven haar, soms wat kabbelende, observaties over boek en boekhandel daarom niet minder. Zoals het gesprek met haar dochtertje, over boeken die andere ouders hun kinderen liever niet laten lezen: “so etwas mit Scheidung und so”. Waarom eigenlij=0975niet? Omdat ze zeggen: “das hat nichts mit ihrem Leben zu tun, das wollen Kinder nicht lesen.” Het probleem van de ‘herkenbaarheid’ is niet alleen een Nederlandse plaag.
Het dochtertje weet beter: ook volwassenen lezen boeken die niets met hun eigen leven van doen hebben. “Die kaufen doch auch Krimis und wollen nicht morgen jemanden umbringen?” Het is het beste antwoord dat ik ooit op de herkenbaarheidsonzin gehoord heb. Al was het maar omdat het populairste genre onder jonge lezers uitgerekend in de kasten met ‘Fantasy’ te vinden is.
—
Ook gepubliceerd op Twitter/X en Linkedin
