Japanse roman geschreven uit het hart mist diepgang
“Zien – wat is dat eigenlijk? Je ziel helemaal of gedeeltelijk overdragen op iets anders.”
Uit: Innerlijk landschap van Motojirõ Kajii (1901-1932)
Wanneer je de laatste bladzijde van Morisaki’s boekwinkel hebt omgeslagen en het geheel even laat bezinken kom je terecht bij bovenstaande quote (blz. 56) van een zeer jong overleden Japanse auteur.
Satoshi Yagisawaw heeft het vooral over hoe een persoon als individu het leven (in goede en minder goede momenten) ervaart en hoe die persoon zijn/haar levenservaring uitstraalt naar andere mensen, hoe die levenservaring gebruikt wordt in relaties en hoe teleurstellingen al dan niet verwerkt worden.
Excentriek
“Ik ga trouwen.”
Dat krijgt Takako, het hoofdpersonage, te horen van Hideaki, haar collega annex verloofde. Een donderslag bij heldere hemel want Hideaki gaat in het huwelijk treden met een andere vriendin. Takako zit in zak en as en ze neemt zelfs ontslag van haar werk. Zonder werk en in een duur appartement in Tokio zal ze vlug door haar spaarcentjes heen zijn. Haar oom Satoru biedt haar een oplossing aan, al staat zij er niet om te springen op zijn verzoek in te gaan.
“Hij ging met iedereen op dezelfde vrijpostige manier om en zijn lippen waren altijd gekruld in een nietszeggende glimlach. Hij was excentriek, en dat beviel mij niets.”
Toch gaat Takako in op zijn uitnodiging: helpen in de tweedehandsboekenwinkel en een kamertje bewonen boven de winkel. Tot rust komen en de batterijen weer opladen: dat is haar bedoeling. De boekenwinkel is tijdelijk de beste manier om haar leven weer enigszins op de rails te krijgen.
Engel
Aanvankelijk is Takako weinig enthousiast over haar keuze. De momenten dat zij niet in de boekenwinkel is brengt zij slapend door. Op de klanten in de winkel, waaronder de rare snuiter en spraakwaterval Sabu, na, heeft zij geen enkel contact met de omgeving. Een avondje samen met haar oom in het ouderwetse koffietentje Suboro, geeft haar meer ademruimte. Op aanraden van Satoru gaat zij ook lezen: een nieuwe, onbekende wereld opent zich voor haar. Ook de relatie met haar oom evolueert positief. Hij noemt haar een engel omdat zij als baby zijn leven gered heeft.
Momoko
De echtgenote van Satoru, Momoko, is al geruime tijd uit zijn leven verdwenen. Enige tijd nadat Takako weer op eigen benen staat komt Momoko weer opdagen in de boekenwinkel. Satoru weet niet hoe hij het heeft en hij roept de hulp in van zijn nichtje. Langzaam maar zeker groeit er een band tussen de weergekeerde echtgenote en Takako. Tijdens een reisje, zonder Satoru, komen er heel wat verborgen gebeurtenissen aan het licht. Kan Takako ervoor zorgen dat haar oom en tante weer naar elkaar toegroeien en kan zij een nieuwe relatie aan na een toevallige ontmoeting in het koffiehuisje?
In 2009 debuteerde Satoshi Yagishawa (Chiba, Japan, 1977) met Morisaki’s boekwinkel. Het boek werd in meerdere talen vertaald en verfilmd in Japan. Hij won de Chiyoda Literatuurprijs.
De auteur heeft een directe, strakke schrijfstijl waarin korte zinnen overheersend zijn. Gezien de fijngevoelige thema’s die de schrijver behandelt komt dit nogal streng over. De personages zijn vrij goed beschreven, vooral Takako en Satoru, maar enige diepgang in hun karakters mis ik toch wel. Op sommige momenten komen de personages vrij brutaal uit de hoek en lijken ze een wat kort lontje hebben. Op sommige momenten leken de reacties van sommige personages wat te kort door de bocht.
Knuppel
Ligt het aan de vertaling uit het Japans of aan het taalgebruik van de auteur? Bij sommige passages fronsen de wenkbrauwen even:
“… alsof ik tienduizend keer met een knuppel op mijn kop was geslagen.”
Ook bij de zinsbouw stelde ik mij wat vragen. Waarvoor staat HIJ in de volgende zin?: “Soms kan iets onverwachts een deur openen waarvan je helemaal niet wist dat HIJ bestond.”
En een enkele keer een overbodige zin: “Toch moet ze wel erg goed van vertrouwen zijn geweest om een wildvreemde als mij in dienst te nemen.” (Neem je als werkgever niet meestal een wildvreemde in dienst)
Het moet gezegd dat de decors zeer goed beschreven zijn. Als westerling is het vaak moeilijk om een voorstelling te maken van hoe steden en stadjes er in Azië, in dit geval Japan, uitzien. Ook de eetcultuur komt sporadisch aan bod en de manier waarop Momoko zich fit houdt is typisch voor mensen in landen als Japan.
Al met al schrijft Yagishawa zeer eenvoudig en het voelt het soms aan als een verhaaltje in opstelstijl. Het is een vlak verhaal met te weinig diepgang. Sommige gebeurtenissen smeken er haast om wat uitgediept te worden, maar dat gebeurt helaas niet en dat zijn gemiste kansen om dit boek meer aanzien te geven voor wat betreft de inhoud. Een en ander betekent wel dat Morisaki’s boekwinkel vlot leest.
Introvert
De thema’s die de schrijver behandelt zijn actueel. Relaties, verbroken relaties, vernieuwde contacten, … allemaal situaties die zich dagelijks aandienen. Takako is een vrij introvert personage dat zich een weg zoekt in het leven, met vallen en opstaan. Satoru runt een tweedehandsboekenwinkel: rijk wordt hij daar niet van maar zijn enthousiasme over boeken maakt veel goed. Ook hij heeft de nodige tegenslagen te verwerken. En toch, ondanks zijn open karakter heeft hij het moeilijk om weer te praten met zijn echtgenote. Ook Momoto is getekend door het leven maar na een tegenslag binnen haar huwelijk met Satoru neemt zij nogal drastische besluiten. Wat dat betreft is Morisaki’s boekwinkel geslaagde literatuur, voor mij neigend naar een feelgoodroman.
Zeer handig is de lijst met overleden Japanse auteurs waarin ook hun belangrijkste publicaties vermeld zijn.
Is dit boek dan niet de moeite waard om te lezen? Natuurlijk wel! De stijl van de auteur hoort erbij. Dikwijls klikt dat met de lezer en soms is de connectie ietsje minder. Al ontbreekt het wat aan diepgang: Morisaki’s boekwinkel is geschreven vanuit het hart.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
