De Japanse Nederlander
Fumiko Miura is geboren in een dorp in Japan en woont al langere tijd in Nederland. In Polderjapanner beschrijft zij haar ervaringen als Japanse die kennismaakt met de Nederlandse samenleving. In Japan ontmoette zij de man met wie ze later gaat trouwen. Miura leeft in twee culturen en schrijft geestig over ongemakken en sluimerende vooroordelen die dit oplevert.
Inburgering
Polderjapanner is thematisch opgebouwd in tien hoofdstukken die gaan over een waaier aan onderwerpen, zoals inburgering, eten, werken, liefde, maar ook dansen en verjaardagen. Een nadeel van het niet hanteren van een chronologie is dat het even duurde voor de lezer begrijpt hoe zij in Nederland terecht is gekomen. Ook dat zij nog een paar jaar is teruggegaan naar Japan vanwege het werk van haar man in Tokyo is niet meteen duidelijk. Wonen in deze miljoenenstad was iets totaal anders dan opgroeien in een dorp. Zij werd er regelmatig aangesproken in het Engels omdat men dacht dat zij een buitenlandse toerist was. Een dergelijke ervaring droeg bij aan het gevoel niet meer helemaal Japanner te zijn en ook niet helemaal Nederlander. In haar boek gaat Miura hier niet al te dramatisch mee om, zij ziet het als een logisch gevolg van haar verhuizing. En over het algemeen bekijkt zij culturele verschillen met een luchtige blik.
De verschillen
Naast haar persoonlijke verhaal verwijst de auteur geregeld naar onderzoeken die bijvoorbeeld laten zien dat het in Japan niet best is gesteld met vrouwenemancipatie. Op een internationale ranglijst staat Japan ver onder Nederland. Zelf merkte zij dat het op kantoor uitsluitend vrouwen zijn die koffiezetten en simpel administratief werk doen als kopietjes maken. De hogere functies zijn bijna uitsluitend bekleed door mannen. En als je gaat trouwen is het als vrouw nog heel gewoon om te stoppen met werken. Als Japanse vrouw moet je kiezen tussen gezin of werk. Mannen hoeven deze keuze niet te maken; zij hebben een vrouw die voor het huishouden zorgt. Dit was een van de redenen voor Miura om te verhuizen naar Nederland. De aanleiding was dat zij een Nederlandse man ontmoette.
In Nederland verbaasde zij zich over de werkmoraal. In Japan is parttime werken uitgesloten. Iedereen op een kantoor werkt zolang het nodig is, vaak tot laat in de avond. Men komt er ook niet onderuit om zeer regelmatig met collega’s na werktijd wat te gaan drinken. Traditie is dan wel dat de baas betaalt. Interessant is hoe Japanners met klanten omgaan. De klant is alles in Japan. Als je een klant moet teleurstellen, dan doe je dit heel omzichtig, met heel veel woorden en excuses. Zelf moest zij ook wennen aan de directheid van Nederlanders. Zij schrijft hoe verschillend Japanners en Nederlandse met email etiquette omgaan. Een keer bemiddelde ze in een correspondentie, waarbij iemand van een Japans bedrijf moest zeggen dat een levering iets later zou komen. Hij schreef een uitvoerige mail, waarop de Nederlander zakelijk antwoordde dat hij het begreep. De Japanner was bijna in paniek van dit korte antwoord.
Trouwen
Het vergelijken van tradities is leuk. Japanners vieren geen verjaardagen, in Nederland moest Miura meedoen met een kringverjaardag, waar tot haar ontzetting de warme maaltijd ontbrak; er waren slechts koekjes met koffie en nootjes met bier. Zij beschrijft ook een trouwerij waar de polonaise werd gedanst. Zeer tegen haar wil in werd zij in de stoet opgenomen. Een minpuntje in haar verhaal is dat zij nogal generaliseert: niet overal is dit een gewoonte. Ook haar kritiek op de saaie lunches met boterhammen belegd met kaas is wat achterhaald. Zelf trouwde zij in Nederland en kon daarmee haar eigen naam behouden. Een bruiloft in Japan is heel formeel en kostbaar. Men huurt een hotel af met alles erop een eraan. De tafelschikking waarbij de baas van het bedrijf waar je werkt een prominentere plaats inneemt dan je naaste familie zou niet begrepen worden door haar schoonouders.
Tradities
Hoewel de Japanse cultuur veel tradities kent zijn Japanners volgende de auteur vrij tolerant op het gebied van religie. Uit cijfers blijkt dat een deel van de Japanners meerdere religies aanhangt. Zij is zelf niet echt gelovig, maar houdt zich wel aan religieuze gebruiken en vormen, zoals veel Japanners doen. Uitermate boeiend is het verschil in leren tussen Nederlanders en Japanners. Zelf leerde zij sanshin spelen, waarbij je niet alleen het instrument leert spelen en leert zingen, maar ook alle lessen stipt moet volgen en je helemaal moet overgeven aan de sanshin-meester. Hij speelt de muziek voor en de leerlingen imiteren hem. Het stellen van vragen of je fantasie gebruiken is uit den boze. Het draait om eindeloos oefenen en het spel van de meester perfect imiteren. Deze manier van leren geldt ook in het onderwijs en bijvoorbeeld bij het volgen van karatelessen. Deze methode is zwaar en vergt heel veel tijd. Het idee dat leren leuk moet zijn is typisch Nederlands. Miura woont inmiddels al jaren in Rotterdam en voelt zich meer Rotterdammer dan Japanner of Nederlander. Polderjapanner is een vermakelijk boek, waarin veel te leren valt over de verschillen tussen Japan en Nederland.
—
Ook verschenen op uitgelezen boeken
