De dreiging vam China
Rien T. Segers was vaak in China op handelsmissies en als gasthoogleraar. In acht hoofdstukken wijst hij de lezer op de Chinese dreiging voor onze economie en waarden. China wil de leider worden met ‘sharp power’: met leningen aan meer dan 150 landen, politieke invloed en controle. In hoofdstuk 2 staat het doel van Xi: China nummer één van de wereld maken en opschalen tot een land waarin iedereen welvarend is rond 2050.
Segers legt ook uit hoe de CCP in elkaar zit. Sinds het aantreden van Xi in 2012 is de repressie uitgemond in een dictatuur. Op de persvrijheid-index staat China nu op plaats 175, iets boven Noord-Korea (180ste).
Oeigoeren
De Oeigoeren zijn het ergste slachtoffer. Xi beschouwt hen als terroristen die een islamitische staat willen. Sinds 2017 bestaan er 386 ‘heropvoedingskampen’ waarin 1 miljoen Oeigoeren slecht behandeld worden en 500.000 kinderen zitten in speciale kostscholen. Leden van de CCP komen bij Oeigoerse gezinnen inwonen om ze te controleren. Er is ook een economische reden: Xinjiang grenst aan zeven landen van de Nieuwe Zijderoute, het bezit de grootste kolen- en gasreserves van China en 80.000 Oeigoeren werken in Chinese fabrieken voor buitenlandse merken.
Aan Hongkong was autonomie beloofd tot 2047. Vanaf 2018 werd ‘dialect’ werd vervangen door het Mandarijn, in het onderwijs moest men de autocratie verheerlijken, rechters moesten voortaan ‘vaderlandslievend’ zijn i.p.v. onafhankelijk, hun leiders moesten ze voortaan kiezen Peking-gezinden. Vanaf 2019 kwam de bevolking massaal op straat en duizenden betogers werden gearresteerd.
Covid werd aangepakt met massale quarantaines, afsluiting van steden, enkel Chinese vaccins. Na massale protesten werden op 7 december 2022 alle beperkingen plots opgeheven. Zes weken later was 80% besmet en stierven er 1 miljoen Chinezen.
In hoofdstuk 4 krijgen we een overzicht van de economische geschiedenis vanaf 1949. Tussen 1949 en 1976 presteerde China ondermaats en vielen er tientallen miljoenen hongerdoden. Daarna opende Deng de markt en richtte hij Speciale Economische Zones in. De zwartste pagina was het onderdrukken van de protesten op Tiananmen en in 400 andere steden.
Vanaf 2001 ging de Chinese economie steil bergop. De VS liet China toe tot de Wereldhandelsorganisatie en in 2010 stak China Japan voorbij als tweede grootste economie. In de komende jaren kan het de VS inhalen.
Maar sinds 2021 wil Xi zijn land zuiveren van kapitalistische excessen, die de ideologie van de CCP bedreigen. De macht van de bedrijven is te groot geworden en de ongelijkheid ook.
Er zijn nog andere problemen: failliete bouwbedrijven, arme landen kunnen hun schulden niet terugbetalen. De auteur vergeet: de vergrijzing; de jeugdwerkloosheid (ruim 20%); de jongeren die voor ‘Tangping’ kiezen: ‘plat gaat liggen’ i.p.v. te werken; de schulden van alle instellingen samen zouden 282% zijn (JP Morgan Chase, 08/2023).
Met de Nieuwe Zijderoute wil China de landen met ruim 75% van de wereldbevolking aan China binden en zo de macht van de VS bedreigen.
Maar het betrok de lokale bevolking er zelden bij; alles gebeurde met Chinees geld en Chinese werknemers. De beloofde werkgelegenheid kwam er niet. De kwaliteit is soms slecht en de terugbetaling is problematisch in o.a. Sri Lanka, Laos, Pakistan en Griekenland.
Rusland
Segers bespreekt ook de relatie tussen China en Rusland. Xi heeft er begrip voor dat Rusland Oekraïne wil inlijven zoals hij Taiwan wil veroveren. De auteur vertelt er hier (p. 132-135) niet bij dat China Rusland op vele manieren helpt in deze oorlog. Op p. 155-156 geeft hij wel toe dat Xi doorgaat met zijn economische en militaire samenwerking.
De relatie met de VS is op een dieptepunt beland. De VS ergeren zich aan de BRI en aan de groei van het Chinese leger, China ergert zich aan de Amerikaanse steun voor Taiwan, Tibet en de Oeigoeren en aan de militaire aanwezigheid in Oost-Azië. De Chinese spionageballon boven Amerika in februari 2023 dreef de spanningen nog op.
De samenwerking tussen China en de EU botst op de Chinese spionage, o.a. via de Confucius-instituten en op het feit dat Chinezen zich niet houden aan hun beloftes. Taiwan is de volgende prooi. Jonge Taiwanezen voelen zich absoluut niet Chinees. En na de Russische invasie in Oekraïne vrezen ze nog meer dat het ook hen zal overkomen. De economie draait uitstekend: de jaarlijkse groei was 8% tijdens de voorbije 30 jaar. 40% van de export gaat naar China en sinds 2008 investeerde Taiwan jaarlijks 15 à 40 miljard $ in China. De annexatie hoort bij Xi’s droom en hij zou dat liefst vóór 2027 willen verwezenlijken. Segers geeft zelfs het vijfstappenplan voor de invasie weer (p. 174). Veel Chinezen beschouwen de verovering van Taiwan als een recht!
In het laatste hoofdstuk legt hij uit waar de Lange Mars van Xi niet zal eindigen: China wordt zeker geen democratie, het zal niet instorten en er komt geen politieke toenadering tussen de VS en China.
De vredelievende retoriek van Xi contrasteert met zijn gedrag: repressie van de Oeigoeren, afschaffing van de democratie en de vrije pers in Hongkong, digitale controle van zijn bevolking.
De Lange Mars van Xi is een briljante analyse van iemand die China door en door kent. Toch enkele details: Segers zegt op p. 16 dat China tot 1800 de leider van de wereld was, de wereldzeeën bevoer en verreweg het grootste BNP had. Portugal, Spanje, Nederland, Engeland waren veel actiever op die wereldzeeën, China raakte enkel tijdens Zheng He (1405-1433) tot in Mombasa en dat BNP is nooit gemeten.
De auteur spreekt op p. 91 en 112 over het ‘eeuwige minderwaardigheidscomplex’ t.o.v. het Westen, maar op p. 190 zegt hij terecht: ‘het altijd aanwezige superioriteitsgevoel’! Ze noemen hun land trouwens het centrum van de wereld (Zhongguo). Rusland heeft volgens hem ‘186 miljoen’ inwoners (p. 130), het zijn er 144. De BRI telt al 155 leden i.p.v. ‘138’ (p. 107).
Al met al een boek dat onze beleidsmakers en China-supporters zeker moeten lezen.
—
Ook verschenen op Jef Abbeel
