Werkboek voor kinderen en jongeren
Dit praktisch opgezette boek heeft een persoonlijke toon waarmee de beoogde doelgroep echt wordt aangesproken. Rouwhulp biedt eenvoudig gestelde informatie naast veel oefeningen en opdrachten. Het niveau is goed en kinderen vanaf ongeveer tien jaar kunnen dit boek – met begeleiding – goed begrijpen.
De inhoud maakt hen bewust van hetgeen er gebeurt wanneer zij iemand in hun naaste omgeving moeten missen. Tal van goede vragen zetten aan tot persoonlijke reflectie en activeren herinneringen aan de overledene. De pagina met ‘vragen die je nog nooit gesteld hebt’ stimuleert het bespreekbaar maken van moeilijke aspecten en haalt wellicht verdrongen herinneringen naar boven.
De taal van Rouwhulp staat dicht bij opgroeiende kinderen en sluit goed aan bij hun huidige belevingswereld. Het boek biedt veel ruimte om de persoonlijke gevoelens onder woorden te brengen.
Goed is het beeld van twee roeispanen als het over rouw gaat: de ene richt zich op het verleden en alles wat er samen met de overledene was. De andere roeispaan duidt op de toekomst waarin het de opgave is om zonder de overledene de weg door het leven te vervolgen.
‘Verlies verwerken’
Discutabel vind ik de term ‘verlies verwerken’ die suggereert dat verlies door inspanning te boven kan worden gekomen. Volgens mij wordt deze term tegenwoordig bij voorkeur niet meer gehanteerd en gaat het om de omgang met en de persoonlijke houding tot het verlies dat in zekere zin altijd met iemand zal meegaan in z’n verdere leven. Verlies kom je eigenlijk niet te boven maar je gaat er doorheen en dan vindt het diep in jezelf z’n plaats.
Het gebruik van de term ‘denkfouten’ lijkt mij pedagogisch wat bedenkelijk omdat hij gemakkelijk stigmatiserend kan zijn. Een kind kan dit woord opvatten als: wat ik denk is niet goed en daarmee het gevoel krijgen dat het iets fout doet.
Mensen of dingen als muziek, hobby, sport, natuur, religie die steun, inspiratie en troost geven, hadden ook nog een plek kunnen krijgen.
Rouwhulp is een prima gids maar is voor deze doelgroep misschien wel wat aan de uitgebreide kant. Ook de lay-out zou in een nieuwe editie wat aantrekkelijker mogen zijn. Kinderen zijn dat tegenwoordig wel gewend vanuit de schoolboeken die zij onder ogen krijgen.
Mariken Spuij is universitair docent in Utrecht en orthopedagoog, klinisch psycholoog en psychotherapeut. Ook is zij werkzaam bij TOPP zorg in Driebergen en Zeist. Zij promoveerde op gecompliceerde rouw bij kinderen en adolescenten. Paul Boelen is hoogleraar klinische psychologie in Utrecht en verbonden aan ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum. Hij onderzoekt de gevolgen van traumatisch verlies bij volwassenen en gezinnen.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
