Wat er vroeger op straat gebeurde
Het is een origineel onderwerp dat in Zo veel leven voor de deur naar voren komt: het gaat over het leven buiten, op straat, in Amsterdam. In het inleidende hoofdstuk schetst Bob Pierik een levendig beeld van deze stad in vroegere tijden en daarmee staat het min of meer model voor andere grotere steden in ons land.
Dit boek wil antwoord geven op de vraag: “van wie was de straat?” (p. 15) en Bob Pierik zegt daarover: “Mijn doel is dat je na het lezen hiervan door de oude stad zult lopen en dan niet alleen de oude gebouwen ziet, maar je je ook de mensen van vroeger kunt voorstellen – en hoe zij de ruimte gebruikten en opeisten” (p. 17).
Aan de hand van archiefmateriaal van de hoofdofficier van justitie en het notariaat vertelt hij in dit boek veel smeuïge verhalen over kleine kwesties die de menselijke gemoederen behoorlijk kunnen verhitten, over ruzies en onenigheden die ware confrontaties kunnen worden. Het stadsbestuur had juist als doel dat men de straten “vrij en veilig behoorde te kunnen gebruiken”.
“Vleselijke conversatie“
De straat was oorspronkelijk van de bewoners maar in toenemende mate kreeg de lokale overheid hier zeggenschap over. Dat zal ook te maken hebben met het toenemende gebruik van sledes, sleepkoetsen en koetsen met paarden. “Er werd toen ook steeds beter nagedacht over de stad als een aaneengesloten netwerk waardoorheen bewogen werd, in plaats van een verzameling huizen waar een straat voor lag” (p. 121).
Het gebruik van de straten is uiteraard sterk afhankelijk van het tijdstip van de dag en zo komen we stadspoorten met openingstijden en de poortklok tegen maar ook ratelwachters die onraad met een ratel moesten signaleren.
Het zijn mooie, menselijke verhalen die dit boek kleur geven zoals het hoofdstuk over seks, die toen ‘vleselijke conversatie’ werd genoemd.
Dit boek Zo veel leven voor de deur biedt een onverwacht en boeiend beeld van het leven in de 17 en 18e eeuw, de periode in Amsterdam die hier wordt besproken.
Bob Pierik is historicus met speciale aandacht voor het leven in de stad en werkzaam aan de VU. Hij promoveerde in 2022 op dit onderwerp met Urban Life on the Move. Dit boek is een bewerking van zijn dissertatie.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
