Misdaad, waarheid en liefde in het onstabiele Brazilië anno 1924
Don Coronel Eduardo Eliades (hoofdpersonage) heeft weinig te klagen. Hij heeft een vaste job als politieinspecteur en hij is koffiebaron met een eigen fazenda. Toch is hij verre van gelukkig.
“Ondankbaar manmens”, mompelde hij en zette zich weer in beweging. Zoveel mensen die om niks de laan uit worden gestuurd, die zonder werk met hun huisraad en kinderen op handkarren over straat zeulen, op zoek naar een baan, een kamer. Ziekte, armoede en sterfte overal. Hij had een respectabele betrekking, een gezinswoning van twee verdiepingen met vijf kamers. En als er iets misging kon hij altijd terug naar zijn fazenda in de provincie. Wat gaf hem het recht om te klagen?”
Een en ander heeft te maken met de onstabiliteit in Brazilië (de dreiging van een onvermijdelijke koffiecrisis), de uiterst labiele toestand in zijn huwelijk met Theresa en een mysterieuze moord..
De alleenstaande Maria Marguiris da Silva (tweede hoofdpersonage) is pas aangekomen in São Paulo. Ze huurt er een kamer en ze zoekt haar weg om in eigen levensonderhoud te voorzien, om onafhankelijk te zijn van haar vader. Toevallig komt zij in contact met Senohra de Henestrosa, een vrouw die (bescheiden) strijd voert tegen de onderdrukking van de vrouw maar vooral zelf onder de radar wil blijven. Maria kan bij haar in dienst en werkt zich op tot secretaresse. In de vrije tijd die haar rest verdient zij enkele real bij met tangodansen en valt zij voor de charmes van een mysterieuze man. Regelmatig schrijft Maria brieven aan Artura (derde hoofdpersonage), een soort dagboek, want de brieven kan zij niet versturen bij gebrek aan een adres.
Koffiecrisis
Jolanda Clément kiest voor haar boeken telkens een bepaalde periode uit. In 2021 debuteerde zij met Oostwaarts waarin de WOII een belangrijke rol speelt. Vickerson / Pleasant Valley is in 2002 haar tweede roman en speelt zich af in het Amerika van de jaren ’70. Met Rio keren we dan weer terug naar het Brazilië van 1924, aan de vooravond van een zoveelste koffiecrisis. Clément studeerde marketing, communicatie en bedrijfsjournalistiek. Schrijven van fictie is haar passie die verweven wordt met geschiedenis, filosofie en natuur. “Mijn fictie verschijnt als een film in mijn hoofd en de kunst en het genoegen is om die film zo helder mogelijk naar zinnen en scènes te vertalen.” (Bron: schonbach.nl)
Opmerkelijk voor Rio: de verhaallijnen van Eliades en Maria verlopen in twee snelheden. Aanvankelijk zijn de brieven aan Artura vroeger gedateerd dan de periode waarin Eliades een mysterieuze moord onderzoekt. Wat zal er gebeuren wanneer de beide verhaallijnen elkaar snijden?
Liefdesdrama of politieke afrekening?
Het is niet altijd eenvoudig om een misdaad op te lossen. Motief, wapen, ze zijn vaak een ontbrekende schakel in een moeilijke zoektocht naar de waarheid. Ook nu staan Inspecteur Eliades en zijn team voor een raadsel. Het dode lichaam van een mooie jonge man, een Valentino zoals ze hem gaan noemen, geeft geen uitsluitsel over het motief. Getuigen laten een passionele moord vermoeden, maar de instabiliteit in het land sluit een politieke moord niet uit. Eduardo Eliades heeft het moeilijk. Als politieman wordt van hem verwacht dat hij neutraal is, ook al moet hij daardoor zijn eigen sociale status (koffiebaron) verloochenen.
Eliades, Artura
Nadat hij zijn echtgenote op een vriendelijke manier de deur heeft gewezen voelt Eliades zich eenzaam. Hij klopt aan bij Artura. Zij en haar drie kinderen trekken al vlug bij Eliades in om te zorgen voor het huishouden.
“Artura liep op de suitedeuren af, boog om de handjes te kussen en stak ze liefdevol terug in de andere ruimte. Theresa had die zachtaardige, schijnbaar onbelangrijke handeling nooit kunnen herhalen, al had Artura het haar honderd keer voorgedaan. Eliades overviel zichzelf met die gedachte en realiseerde zich ineens waar het hem al die tijd aan had ontbroken; menselijkheid en ongekunstelde interesse, veel meer nog dan aan fysieke liefde.”
Toch, ondanks zijn gelukkige momenten met Artura, blijft Eduardo Eliades voortdurend denken aan de toevallige ontmoeting met een beeldschoon meisje. Zullen zij elkaar nogmaals ontmoeten? Welke rol is er voor haar nog weggelegd in het verdere verloop van het verhaal?
Maria
Rico, Ricardo is de liefde van haar leven. Het liefst zou zij altijd bij hem zijn en zij geniet van alle uitstapjes die zij samen ondernemen. Ze is er trots op om met hem gezien te worden en vanuit hun respectievelijke kamers dansen zij vanop afstand samen de tango: heerlijke momenten. Is Maria echter sterk genoeg om op een volwassen manier met de liefde om te gaan of brengen haar hormonen haar hoofd zodanig op hol dat zij verblind wordt en de realiteit niet meer voor ogen ziet?
De vrij ongewone aanpak van Clément vraagt aanvankelijk enige aanpassing. Je moet je als lezer telkens verplaatsen in de diverse verhaallijnen. Dat is niet zo erg, en het zorgt wel voor wat mysterieuze spanning in het verhaal. Het wordt al vrij snel duidelijk hoe het boek zal eindigen maar hoe de uiteindelijke ontmoeting tussen Eliades en Maria zal aflopen blijft lang een onbeantwoorde vraag. De auteur heeft een zeer aangename schrijfstijl en verhalen vertellen is ongetwijfeld haar aangeboren talent. Zij slaagt er ook in om kleine details bij mondjesmaat te onthullen. Een voorbeeld is de manier waarop Maria haar brieven aan Artura ondertekend. Een ander detail dat lang verborgen blijft heeft te maken met Maria zelf…
Het is zonder meer een aanrader, een roman met feel-good elementen waarin een misdaad en het oplossen daarvan enigszins verdrongen wordt door de zoektocht naar liefde en geborgenheid, om te ontsnappen aan de eenzaamheid. Natuurlijk kan je in een roman over een Zuid-Amerikaans land niet om de politieke instabiliteit heen al verwacht je dat meer bij Zuid-Amerikaanse auteurs. In haar nawoord geeft de auteur meer duiding over de situatie in Brazilië in de periode dat dit verhaal zich afspeelt.
Jolanda Clément heeft mij kunnen overtuigen van haar talent en op mijn lijstje staan nu ook haar twee vorige boeken. Vooral de manier waarop zij debuteerde maakt mij nieuwsgierig. Drie romans in evenveel jaren: we hebben zeker nog niet alles gezien van deze auteur.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
