In de jaren ’60 van de vorige eeuw schreef Ira Levin een beklemmend boek met horror elementen, Rosemary’s Baby. (Briljant verfilmd door Roman Polanski in 1968). Dat verhaal gaat over een jong stel dat gaat wonen in een groot appartement in New York. Er gebeuren een aantal onverklaarbare dingen met de vrouw. Maar niemand gelooft haar verhaal en steekt geen poot uit om haar te helpen. Ze is volkomen alleen en op zichzelf aangewezen. Bij het lezen van Kyra Rutgers boek Grenzeloze Liefde moest ik aan dat boek denken. Het afschuwelijke is dat Kyra’s boek op haar eigen ervaringen is gebaseerd. Onze afspraak vindt plaats in haar woning. Bij binnenkomst word ik verwelkomd door een van de liefste honden die ik ooit ontmoet heb. Na de kennismaking week deze niet meer van mijn zijde en bleef vervolgens de hele tijd op de bank tegen me aan liggen.
Roelant: ‘Wat een ongelooflijk lieve hond, Kyra.’
Kyra: ‘Ik hou van alle dieren. Ik ben een echte dierenvriend, maar met honden heb ik een speciale band. In de tijd dat ik op Cyprus woonde, werkte ik in een hondenopvang. Dat was fantastisch om te doen. Van alles komt daar aanlopen, mishandelde dieren, straathonden enzovoorts. Er waren 400 honden in totaal. Je hart breekt als je dat ziet. Op de eerste dag dat ik daar werkte, kwam deze aangelopen. Heel bang, ging meteen in een hoekje zitten. Maar ik wist het meteen: die wil ik houden. Ik moet dat beestje redden.’
Roelant: ‘Nou, dat is gelukt!’
Kyra: [lachend] ‘Ja, dat is gelukt. Toen hebben we hem geadopteerd. Levensloop? Ik ben in Vlaardingen geboren, daarna tot mijn elfde in Dordrecht gewoond. En daarna naar Hoorn verhuisd. Daar heb ik de HAVO gedaan. Toen de opleiding ASR gedaan, de academie voor secretaresse en receptioniste. Op mijn zeventiende ging ik naar Blackpool in Engeland, dansen in een discotheek. Daar heb ik hem toen ontmoet. In het boek schrijf ik dat ik negentien was. Hij was vijftien jaar ouder, wat ik niet wist. Zeventien en dan met zo’n véél oudere man… Dat vond ik een beetje ranzig worden.’
Roelant: ‘De waarheid was té ongeloofwaardig voor het verhaal.’
Kyra: ‘Ik wilde daar niet de focus op leggen. Dat was niet wat ik wilde vertellen.’
Roelant: ‘Wanneer besloot je om journaliste te worden?’
Kyra: ‘Toen ik in Engeland zat ben ik begonnen met een opleiding daarvoor. Eerst moest je Engels op peil zijn natuurlijk, maar daarna kon ik beginnen met een journalistieke vakopleiding. In Engeland heb ik daar verder niks mee gedaan, maar toen ik na zes jaar weer terugkwam in Nederland kon ik daarmee aan de slag. Ik begon bij een lokale krant. Dat is de beste leerschool die je kunt hebben. Want je moet alles zelf doen. Voorpagina, de hele inhoud moet je zelf doen. Ook commerciële stukken. Bedrijven of winkels die advertenties plaatsten, kregen dan ook een redactioneel artikel. Iedere redacteur had zijn eigen krant. Ik had West-Friesland op zondag. Op een gegeven moment ben ik bij de vrouwenbladen terecht gekomen. Human interest en entertainmentverhalen vind ik fantastisch om te schrijven. Nu zit ik alweer ruim 25 jaar in het vak.’
Roelant: ‘Je hebt meerdere boeken geschreven, maar die beslaan de tijd ná dit boek.’
Kyra: ‘Inderdaad. Buitenspel gezet is een feelgood, maar is geïnspireerd op de tijd dat ik met mijn huidige partner Yotti, een voetbaltrainer, op Cyprus woonde. Ik heb ook de Flamingo feelgood serie geschreven. Grenzeloze Liefde gaat over de tijd dat ik als 17 jarig meisje naar Engeland vertrok en daar zes jaar gebleven ben.’
Roelant: ‘Dus wat er in jouw boek staat is jou zelf overkomen grotendeels! Dat is verbijsterend, shocking!’
Kyra: ‘Daarom heeft het ook zo lang geduurd voor ik er over kon schrijven. Ik heb ook bewust zo lang gewacht om dat boek uit te brengen, omdat het ook over mijn zoon en zijn vader gaat. Ik wilde dat mijn zoon oud genoeg zou zijn om de keuze te kunnen maken of mijn boek uitgebracht mocht worden. Dat bepaal ik niet alleen zelf.’
Roelant: ‘Dat vind ik opmerkelijk. Ik heb die redenering eerder gehoord. Terwijl ik denk dat, hoewel het boek gebaseerd is op ware gebeurtenissen, je als auteur volledige literaire vrijheid hebt. Achterin schrijf je ook een disclaimer, dat het boek gebaseerd is op jouw ervaringen en op die van andere vrouwen, aangevuld met een beetje fictie. Dan kun je toch alle kanten op? Waarom dan toch wachten op die goedkeuring?’
Kyra: ‘Niet aan mijn ex, maar wel aan mijn zoon. De gevoelens van mijn zoon vind ik erg belangrijk. Ik wil geen ellende veroorzaken. Maar ik wilde het wél vertellen. Ik krijg best veel reacties in persoonlijke berichtjes dat mensen nieuwsgierig zijn welk deel wáár is en welk deel fictie is.’
Roelant: ‘Alsof dat er toe zou doen. Het is een boek, geen reisverslag.’
Kyra: ‘Precies. Ik wilde laten zien hoe je bijna ten onder kunt gaan in een vijandige overmacht, hoe verstikkend een in huis wonende schoonfamilie kan zijn als ook je man hun partij kiest. Je bent helemaal alleen met je kind, in het buitenland, niemand die je om hulp kunt vragen. Zeker toen er werd gedreigd dat ze mijn kind zouden ontvoeren.’
Roelant: ‘Zelfs je eigen moeder zei glashard tegen je hoofdpersoon dat ze niet meer thuis kon komen. Zij moest zo nodig met die Arabier gaan samenwonen? Dan moest ze het maar zelf weten ook. Ook van die kant geen enkele steun. Een verschrikkelijke situatie waarin vluchten met je kind de enige optie was.’
Kyra: ‘Pas toen ik er emotioneel voldoende afstand van heb kunnen nemen, kon ik het opschrijven. Maar dan moet het nog logisch en overzichtelijk op papier komen. Ik werk normaal nooit met proeflezers, maar voor dit boek heb ik toch aan Marina Folkers gevraagd of zij het wilde lezen. Aan haar tips heb ik veel gehad. Voor mij zijn bepaalde dingen zo duidelijk als wat, maar voor een nietsvermoedende lezer soms niet. Een voorbeeld? Dat mijn ex zoveel geld had bijvoorbeeld. Ik leefde daar in Engeland als een echte voetbalvrouw. Een en al luxe. Een lezer kan zich afvragen hoe het komt dat hij zoveel geld had. Dan moet ik uitleggen dat hij zo vermogend is geworden door onroerend goed. Terwijl hij ook laagdrempelig met niks begonnen is.’
Roelant: ‘Je beschrijft het begin van jullie relatie als een sprookje. Een attente, liefhebbende man, die er goed uitzag en ook nog eens een fantastische minnaar was. Dit deel leest als een feelgood.’
Kyra: ‘Dat was ook zo. Afgezien van de leugens over zijn leeftijd was alles fantastisch. Kijk, je ontmoet elkaar in een toeristenplaats. Je gaat er niet van uit dat zoiets meteen serieus wordt. Hij kwam uit Iran, was best aardig verwesterd, maar met sommige dingetjes merkte je het cultuurverschil wel.’
Roelant: ‘Zoals?’
Kyra: ‘Toen het serieus begon te worden, wilde hij niet meer dat ik ging dansen in die discotheek. De mannen werken en de vrouwen hoeven dat niet te doen. Anders leek het alsof hij zijn vrouw niet kon onderhouden. Ik mocht wel gewoon uitgaan van hem, maar mijn andere vriendinnen van Iraanse mannen mochten dat niet. Die waren blij als er een verjaardag was, want dan mochten ze er een keertje uit. Maar er kwam altijd gezeik van. Dat beschrijf ik ook in mijn boek. De man van een vriendin van me ging helemaal door het lint en vernielde het hele huis, omdat zij had staan praten met een man, die nota bene nog een vriend van hun was. Die jaloezie was verschrikkelijk, terwijl er niks was gebeurd.’
Roelant: ‘Maar die mannen gingen zelf allemaal vreemd, schrijf je in je boek. Vandaar hun wantrouwen misschien?’
Kyra: ‘Kijk, met wat ik nu allemaal weet… Ik was jong en voelde me veilig. Ik had een thuis en hij zorgde voor me. Een beetje een vaderfiguur misschien. Hij behandelde mij als een prinses en ik vond het allemaal wel prima dat hij de dingen regelde en van alles besloot. Ik heb dat niet als vervelend ervaren, toen. Onze relatie was prima en niet te vergelijken met die van mijn vriendinnen, die dik onder de plak zaten. Maar toen zijn hele familie overkwam en bij ons in huis kwam wonen, veranderde hij compleet. In de Iraanse cultuur is familie het allerbelangrijkste. Dat heeft iets moois, maar in dit geval was het lastig, want je hebt zo’n hele familie op je dak. Je weet niet wat je meemaakt.’
Roelant: ‘Wij zijn zoiets ook totaal niet gewend. We maken wat grapjes over schoonmoeders.’
Kyra: ‘Nee, dit sloeg alles. Niet alleen een schoonmoeder maar ook twee schoonzussen en hun mannen. En als dan ook je man hun kant kiest, weet je niet wat je overkomt. Ik was heel jong en voelde me hartstikke alleen. Ze zouden een maand komen. Eén maand werden er twee, drie en zeven maanden later zaten ze er nog. En je hebt niets te vertellen. Ze nemen alles over. Dat is niet vol te houden. Ik ben eigenlijk nog best lang gebleven, want je houdt van die man, je hebt het samen zo goed gehad. Je wilt je gezin bij elkaar houden. Je denkt als ze weg zijn dan wordt het weer normaal. Maar je merkt dat je man totaal verandert onder invloed van zijn familie. Zussen die hem ophitsen en dingen zeggen als: wat ben jij nou voor een man dat zij dit of dat zegt of doet. Achteraf gezien hebben ze me nooit een kans gegeven, want ze hadden al iemand uit hun land op het oog om met mijn man te trouwen. Mij wilden ze gewoon wegwerken. En ze bleven net zo lang tot hun missie geslaagd was en ik de deur uit was. Ik was nog geen vier maanden weg toen hij met de Iraanse trouwde die zijn familie voor hem had uitgezocht.’
Roelant: ‘In een artikel in de Gracia had je het over een relatie die je hebt gehad met een narcistische man. Nadat je met hem getrouwd was, veranderde hij compleet. Daarna was je even helemaal klaar met mannen schreef je toen.’
Kyra: ‘Met zijn schulden heeft hij mij toen volledig financieel uitgekleed. Gelukkig was ik geen jong, bedeesd meisje meer. Ik heb hem zo de deur uitgegooid.’
Roelant: ‘De situatie was nu volkomen anders. Je was een sterke, onafhankelijke vrouw die haar leven en dat van haar zoon weer op de rit had. En je stond niet alleen tegenover een overmacht, zoals destijds.’
Kyra: ‘Precies, maar als ik Yotti niet was tegengekomen [ze wijst naar haar partner die aan de keukentafel met zijn telefoon bezig is], was ik waarschijnlijk nog steeds vrijgezel. Ik kende hem al van vroeger, want hij was de voetbaltrainer van mijn zoon. Later elkaar toevallig ontmoet, we gingen daten en nu zijn we al weer een hele tijd gelukkig met elkaar.’
Roelant: ‘Genoeg stof voor een vervolg, lijkt me.’
Kyra: ‘Daar ga ik zeker over nadenken. Er is veel gebeurd in mijn leven.’
Dank je wel, Kyra, voor dit gezellige gesprek en de warmte van die lieve
hond van je.
Ook even melden dat een gedeelte van de opbrengst van het boek bestemd is voor de zwerfhonden opvang op Cyprus!!
Roelant
Perfecte Buren
Eerder verschenen op Perfecte Buren.
