Slingerend tussen twee culturen
[Recensie] Het is nieuw noch origineel: een boek over emigratie en de zoektocht naar je wortels. Toch durft Hanan Faour het aan om te schrijven over haar leven in Nederland naast het leven in Libanon. Haar bio loopt daaraan parallel: “Hanan Faour is een Nederlands-Libanese schrijver die verhalen vertelt in tekst, beeld en HTML. Ze studeerde af aan Creative Writing ArtEZ, waar ze inmiddels ook lesgeeft. Schervenstad is haar debuutroman.”
Het verhaal: hoofdpersoon Nadine neemt het vliegtuig naar ‘Schervenstad’. In de haven van Beiroet is een opslagplaats geëxplodeerd. Hoe kan dat? Misschien omdat er een onderhoudsachterstand is in een veel te oud gebouw zonder ISO 1401 controlecertificaat met te weinig toezicht? Een onverschillige grondhouding, lijkt het zodra het vliegtuig is geland, die zoals we zullen lezen, in heel Libanon terugkomt.
Het puin van de ontploffing ligt nog op de vloer
Maar eerst komt Nadine met een schok in de familie terecht. Het appartement waar ze wonen is rommelig. Het puin van de ontploffing ligt nog op de vloer. Nadine helpt opruimen, en gaat met Isaac mee, die in een geblutste auto door de stad rijdt met de radio op stand lawaai. Ze manoeuvreren tussen talloze jochies door, die zonder helm op een oude scooter ook door de stad scheuren. En hun kans pakken zodra ze stil staan:
“Het geluid is hard en laat de boxen van de auto trillen, waardoor het even duurt voordat ik het geklop op mijn autoraam hoor…Ik draai aan de hendel om het raam te laten zakken. Het jongetje krult zijn vingers de auto in, gaat op zijn tenen staan en steekt zijn hoofd naar binnen. Massari?’ vraagt hij. Zijn gezicht is vuil, er zit een bruinrood korstje op zijn neusbrug en zijn haren zitten in de war, maar hij glimlacht.
Isaac wijst naar het dashboardkastje, waar bankbiljetten liggen. Ik geef de jongen twee van de briefjes, die hij snel aanpakt, in zijn vuist verfrommelt en wegstopt onder zijn shirt. Hij steekt zijn hand weer uit. […] Isaac maakt een geluid alsof het jongetje een kat is die uit een tuin verjaagd moet worden en gebaart naar het raam. ‘Weg.’
Het kind laat het portier los, maakt zichzelf groot en zet uiteindelijk een stap achteruit.
Ik draai het raam voorzichtig omhoog. Net voordat Isaac langzaam weer weg kan rijden, zie ik in de zijspiegel hoe het jongetje tegen de auto aan schopt. Hij kan niet ouder zijn dan zes.”
Faour laat met die sfeerbeelden het leven in Libanon zien. Voor Nadine is dat zowel een weerzien met vroeger als een confrontatie met een wereld die ze ontgroeid is. Dat wordt duidelijker als ze haar vader ontmoet. Die is op een dag uit Nederland vertrokken, en passant haar leven op z’n kop zettend, en woont sindsdien in Libanon. Hij blijkt nog steeds autoritair, eigenwijs en lomp. Geen spat veranderd dus.
De balans opmaken
Zo maakt Nadine tijdens haar vakantie de balans op. Met Isaac bespreekt ze de voors en tegens van beide landen:
“‘Redenen om te blijven?’ Ik zeg het terwijl ik een van de vijgen bij het steeltje pak; ik neem het steeltje beet en trek de vrucht uit elkaar. Het vruchtvlees lijkt op een edelsteen, glinstert in de zon.
‘Teta’s mtabbal. De zee. Driehoekige pakjes Bonjus. Redenen om terug te gaan?’ Hij steekt zijn hand uit. Ik leg de grootste helft van de vijg in zijn handpalm.
‘De ov-chipkaart. IJscoupes van Clevers. Washandjes.’”
Een aardig boek over de zoektocht naar je wortels. Zoiets pakt confronterend uit, maar kan ook leiden tot reflectie, die een definitieve keus weer vergemakkelijkt. Goed geschreven maar het had iets minder voorspelbaar gemogen.
—
Verschenen op Bazarow en op Nico’s recensies Ook genomineerd voor de Opzij-literatuurprijs
