Science Friction
[Recensie] De titel is simpelweg briljant. Zowel vriend als vijand zal benieuwd zijn naar die incorrecte verhalen en de diepgang ervan, weliswaar met verschillende redenen maar toch erop gespitst te vernemen wat de schrijver onder ‘incorrect’ verstaat.
Voor de ongeduldigen onder ons: ja, de verhalen zijn zeer incorrect. Gelukkig. Het is fijn dat iemand de moed en vrije geest heeft om zonder angst gewoon te schrijven wat hij wil. Dat is de van oorsprong Franse schrijver en publicist Ephimenco wel toevertrouwd. Hij schrijft al jaren columns in Trouw en NRC handelsblad, waarin hij zich een voorstander betoont van de democratie en niet alleen overtuigd islamcriticus is, maar ook atheïst.
Toekomstmuziek met een rauw randje
Grof gezegd zou je de fantasieën in dit boek Science Fiction kunnen noemen – toekomstmuziek met een rauw randje. Met de verrassende draaien die Ephimenco die verhalen meegeeft, stel ik voor met dit boek de term ‘Science Friction’ te munten. Alarm in de boekhandels: we moeten verbouwen; dit wordt een nieuwe rubriek!
De verhalen hebben de potentie om een breed lezerspubliek aan te spreken. Veel ervan hebben een vergelijkbare opbouw en spelen in een niet al te verre toekomst. Het doorgedraaide wereldbeeld anno 2022, en zeker de versnelling daarvan in 2023, geeft de schrijver voldoende stof om van voorzichtig optimistisch tot het diepste gitzwart onze toekomst te voorspellen. Bijvoorbeeld in het eerste verhaal dat de boerenprotesten in extremis uitvergroot: ‘Exodus’. Daarin zien we via een lange aanloop hoe de laatste boer van Nederland, vertolkt door boer Guus op zijn John Deere, diep het gaspedaal intrapt en met hoge snelheid de N337 oprijdt.
Fatalistisch? Dan hebt u het verhaal ‘De Onzichtbare’ nog niet gelezen. Daarin vinden we een groep mensen woonachtig in een omineuze plek genaamd de Kelder, waar Leider Sjuul een opzwepend praatje houdt:
“Het is niet onze bedoeling om vrienden te maken. Niet vandaag, niet morgen. Onze acties zullen steeds harder en zelfs wreder worden. We willen verandering brengen, en helaas zal de manier waarop dit moet en zal gebeuren ons niet populair maken. Daar moeten we op voorbereid zijn.”
Sensitivity readers
Ook aan visie ontbreekt het Sjuul niet: “Ik verwacht van jullie ideeën, voorstellen, plannen. Alles wat de macht kan doen sidderen. En die macht zit overal. Niet alleen bij de fossiele industrie. In de politiek natuurlijk, maar ook in de kunst met zijn jankende museumdirecteuren die hun schandelijk kostbare bezittingen achter glas zetten, terwijl mensen van de honger en dorst creperen!” De originele combinatie in dit boek van incorrectheid, uitvergroting en inktzwarte toekomstvoorspelling werkt redelijk goed. In elk geval voor de eerste drie, vier verhalen. Dan kent de lezer de formule en is de verrassing er een beetje af. Dat wordt weer goedgemaakt door een lekker fout verhaal als ‘Huppelkutje’, dat de nieuwe beroepsgroep ‘sensitivity readers’ zeker niet zal aanstaan, en laat zien hoe belangrijk het is om ruimte voor vrije spreek- en schrijfvrijheid te blijven houden.
—
Voor het eerste gepubliceerd op Bazarow. Ook verschenen op Nico’s recensies en Tiktok
