Kerk zijn in een seculiere tijd
Er verschijnen genoeg boeken die de kerken vandaag willen helpen. Ze bieden een theologische en sociologische analyse aan van de positie waarin de kerk zich bevindt en helpen bij de bewustwording om vervolgens actief aan de slag te gaan en daar verandering in te brengen. Vaak betekent dat: terug naar de kernwaarden van het oorspronkelijke evangelie, loslaten van veel regels en traditionele organisatievormen die nu vaak alleen maar in de weg staan. Ook samen in gesprek gaan waarbij alle generaties – vooral jongeren – zich hernieuwd betrokken voelen en niet bang zijn om op eigentijdse wijze authentiek kerk te zijn. Wanneer de kerkelijke gemeente bereid is een dergelijk – niet vrijblijvend en verre van gemakkelijk – proces aan te gaan, dan kán er een nieuwe vorm van kerk zijn ontstaan, waar mensen – en met name ook jongere mensen – zich innerlijk bij betrokken voelen.
Ook dit boek is bedoeld om de kerk in dit proces te helpen “… maar op een manier die waarschijnlijk nooit eerder bij je is opgekomen”(p. 7). Het biedt in tegenstelling tot veel andere boeken geen stappenplan voor een proces van verandering en vernieuwing en zeker geen tips of leuke ideeën voor kerkelijke activiteiten.
“Wachten is onze vriend”
De titel geeft de richting aan waar de auteurs van dit boek – werkzaam in Canada en de Verenigde Staten: wachten op God. In een breedvoerig betoog maken Andrew Root en Blair Bertrand duidelijk dat de kerk in een poging om het tij te keren niet moet vervallen in activisme. Zij zijn realistisch genoeg om de tijd waarin wij leven onder ogen te zien en hebben ook alle begrip voor de lezer die zich afvraagt: wachten op God, is dat alles? Toch wijst dit boek die schijnbaar passieve weg van wachten = gelovige vérwachten. In vele vergelijkende verhalen – die soms wel wat lang zijn uitgevallen en daarom geduld van de lezer vragen voordat de schrijvers tot hun punt komen – proberen zij de lezer ervan te doordringen dat een diep-gelovige houding van afhankelijkheid van God de enige weg naar de toekomst is. Eredienst en gebed zijn daarin van wezenlijk belang en vormen het kloppend hart van een kerk in een tijd van crisis. “Dit is wat een wachtende kerk doet: oprecht en gepassioneerd aanwezig zijn, op dit moment met deze mensen” (p. 64).
Ze nemen Jezus’ opdracht aan zijn leerlingen na zijn hemelvaart als uitgangspunt: wachten op wat er komt en dat is de Geest op Pinksteren: “wachten is onze vriend” (p. 84). De crisis waarin de kerk verkeert, hóórt bij het kerk zijn; er zijn in de geschiedenis vaker crises geweest en alleen door vast te houden aan God kan de kerk (over)leven.
Vertrouwen op God
Dit boek legt zeker de vinger bij de essentie van geloven: vertrouwen op God en van daaruit kerk zijn. Het is een tegenwicht tegen een kerkelijk en soms ook wel krampachtig activisme om als kerk te overleven. De gedachte biedt tegenwicht aan alle vernieuwende pogingen om het contact met de tijd en met jongere mensen te zoeken al is dat wél belangrijk want de kerk dient haar gelovig wachtende houding toch ook te communiceren met mensen. Dit boek blijft voor mij daarom wat ongemakkelijk en te verticaal.
Andrew Root is hoogleraar aan het Luthers Seminarie in St. Paul, Minesota in de Verenigde Staten. Blair Bertrand is predikant en docent aan een theologische opleiding in Canada en educatief consultant aan Theological Education by Extension in Malawi.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
