Het leven van een Zwitserse schrijver
[Recensie] Na een zenuwinzinking in 1929 bracht de in het Zwitserse Biel/Bienne geboren schrijver Robert Walser (1878-1956) de resterende zevenentwintig jaar van zijn leven door in psychiatrische inrichtingen. Vanaf toen in de tijd dat hij in het sanatorium van Herisau verbleef, had hij een favoriete bezigheid: wandelen. Vierenveertig keer – vanaf het jaar 1936 tot aan zijn overlijden, dus ook gedurende de Tweede Wereldoorlog – bezocht zijn vriend en literair executeur Carl Seelig (1894-1962), hem regelmatig en dan wandelden ze samen vaak hele einden.
Aantekeningen
Van die wandelingen en hun gesprekken daarbij – maakte Seelig uitgebreide aantekeningen. Die uitgewerkte notities daarvan vormen de inhoud van dit boek. Walser deelde van alles met Seelig, zoals dagelijkse ervaringen met het sanatorium en hoe hij zichzelf zag ten opzichte van de medepatiënten. Daarnaast geeft hij zijn – eigenzinnige – mening over boeken en kunst, schrijven, uitgevers, periodieken en geschiedenis. Hij kijkt ook terug op zijn eigen publicaties en zijn ervaringen daaromtrent. Het boek sluit af met een denkbeeldige reconstructie – in de stijl van de andere wandelverslagen – van Walsers laatste wandeling die hij in zijn eentje maakte en die meteen ook de laatste was van zijn leven. Op die tocht begaf Walsers hart het, waarna hij dood aangetroffen werd door twee schooljongens.
Naar mijn smaak was het passender geweest als de auteur het reconstrueren van die laatste wandeling als zodanig expliciet had benoemd, de vierenveertig andere prachtige wandelverslagen waren namelijk echte oog- en oorgetuigeverslagen van hem. Ooit vroeg Seelig aan Walser waarom hij eigenlijk sinds zijn opname niet meer schreef. Walser: “Ik ben hier niet om te schrijven, ik ben hier om gek te zijn.” Werk van Walser is ook in het Nederlands vertaald. Van hem verscheen in onze taal in 2015 het gewaardeerde boek De wandeling – Der Spaziergang. Wandelingen met Walser is voorzien van een uitgebreide verantwoording met wandeldata en een trefwoordenregister.
Dit boek geeft al met al een levendig en verrassend beeld van het leven van een bijzondere en unieke auteur. Uit verschillende oogpunten zeer interessant boek.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
