Veel symboliek en humor
[Recensie] Iedere boekenliefhebber kent het. Een omslag die de aandacht trekt en bijna letterlijk vraagt om gelezen te worden. Ware aantrekkingskracht zit in kleine dingen. De cap op de omslag trok mijn eerste aandacht. De achterzijde van het boek met een korte synopsis maakte het compleet. Dit boek moést ik lezen.
En dat heb ik gedaan. Ik ben enorm onder de indruk. ‘Donkers kan verdomd goed schrijven’, wordt naamgenoot Peter (Buwalda) geciteerd op de omslag.
Het is al de vijfde roman van Owen en de eerste die ik las. Het genre is volgens de uitgeverij ‘Autofictie’; een kruising tussen autobiografisch en fictie. En dat vind ik moeilijk. De grens is onzichtbaar en het gevoel van realiteit weet voor mij nergens te verbleken.
Owen Donkers is geboren in 1977 en schrijft Wat je zaait vanuit het perspectief van een ik-personage. Dit personage is veertig geworden en kijkt terug op de eerste helft van zijn leven. Vanuit een woning die uitkijkt op een grote kastanjeboom, kijkt hij naar de boom en terug naar zijn eigen jeugd. De kastanjeboom ziet er in alle seizoenen anders uit en toont in het najaar en de winter zijn geheimen. De frisbee die in de bovenste takken is blijven hangen, na een mindere worp van spelende kinderen, jaren geleden. Een stille getuige van de jeugd waarbij je buiten buskruit en stand-in-de-mand speelde. Het geheugen van de auteur is vergelijkbaar aan mijn herinneringen over mijn jeugd. Daar waar het voor de één bestaat uit zwart-wit foto’s in een vergeeld fotoalbum is het voor zowel Owen als voor mij een tot in detail uitgewerkt kleurenspektakel. We weten niet alleen wat we hebben gedaan, ook wat we dachten en voelden, wie erbij waren en wat we droegen en zeiden. Vanaf het zesde levensjaar zijn onze herinneringen stevig verankerd in ons geheugen.
Uit dat ijzersterke geheugen weet de auteur te putten om zijn jeugd in Nieuwegein en zijn middelbareschooltijd, die zich deels in Utrecht afspeelt, te beschrijven. Utrecht is voor mij bekend terrein dus appelleren zijn verhalen over de Oudegracht, platenzaken en stripwinkels direct aan mijn persoonlijke herinneringen over deze plekken.
Het leidt naast de serieuze en soms ietwat sombere levensbeschouwingen geregeld tot een smakelijke realistische terugblik op de jaren ’80 en ’90 van de vorige eeuw. De Soundmixshow, de kernramp in Tsjernobyl (geen spinazie meer eten), Sandra Kim, Hubba Bubba kauwgom, Word Perfect en het computerspel Budokan.
Daar waar onze herinneringen veel gemeen hebben, zitten de verschillen in het leven eromheen. Owen heeft moeite met gezag, is al op jonge leeftijd angstig voor de dood en heeft moeite vriendschappen aan te gaan. Zijn jeugd is in Wat je zaait beduidend minder zorgeloos dan die van mijzelf.
De kastanjeboom tegenover zijn huidige woning toont in het najaar en de winter ook de verlaten vogelnesten uit het voorjaar. Deze langzaam uit elkaar vallende nesten staan symbool voor de jeugd van het ik-personage. Ook zijn relatie met zijn thuisbasis is aan slijtage onderhevig. Zijn overtuiging dat zelf iets creëren beter is dan te moeten leven met wat anderen hebben bedacht, helpt hem in het loskomen.
Een roman die naast nostalgie, veel symboliek en humor bevat. En er is ruimte voor romantiek en ware liefde. Een roman over het leven, in al haar facetten. Het spreekt mij enorm aan.
Wat je oogst, zijn vier sterren. Een aanrader voor generatiegenoten en boekenliefhebbers in breedste zin.
Persoonlijke songtekst:
‘Sometimes I wonder who am I
The world seeming to pass me by
A younger man now getting old
I have to wonder what the rest of life will hold
I hold a mirror to my face
There are some lines that I could trace
To memories of loving you
A passion that breaks reason in two
I, I, I have to think and, I have to think and stop me now
If reminisces make you frown
One thinks of what one hoped to be
And then faces reality
I wonder who started all this
Was God in love and gave a kiss
To someone who later betrayed
And God less love sent us away?’
(Lou Reed – Who am I)
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren
