Vrouw zonder naam
[Recensie] De opening brengt de lezer direct bij het verhaal van dit boek. Een vriendin uit de studietijd van Marcel Maassen in Nijmegen belt hem op met de vraag of hij haar kan helpen met informatie over een gestolen baby in Amsterdam in 1928. Het betreft haar moeder die in 2015 is overleden en over wie zij niets weet omdat zij nooit over haar verleden sprak.
Gaandeweg wordt in dit boek de vraag wie zij is meer duidelijk. Dat is aanvankelijk niets: “Volgens de gegevens in de officiële Nederlandse documenten die Irene bezat, was zij de dochter van een onbekende vader en een onbekende moeder, geboren in een onbekende plaats in een onbekend land op 17 april 1928” (p. 9).
Lange zoektocht
Alle hoofdstukken in dit boek zijn van een datum voorzien. Het boek is één lange minutieuze zoektocht naar de herkomst en identiteit van Irene en haar ouders. Steeds zijn er kleine aanwijzingen, te beginnen met een tekening van een huis. De moeder wilde niets vertellen over haar herkomst en wat zij wél vertelde blijkt tijdens het onderzoek in dit boek vaak niet te kloppen omdat zij feiten bewust achterhield of verdraaide.
Haar herkomst is dan ook een ‘doolhof van verhalen’ die amper houvast biedt. Toch houden Marcel Maassen en zijn vriendin vol want zij “… wil begrijpen waarom ze was zoals ze was en deed zoals ze deed”(p. 13).
Gaandeweg komen toch details naar boven die hen op een spoor zetten dat naar Kyiv in Oekraïne leidt. De historische en ook bittere context van de tijd waarin zij wordt geboren, komen in Wat mijn mama niet vertellen kon ook naar voren. Zij was kind is de tijd waarin Stalin veel mensen in Oekraïne van honger laat omkomen.
Waarom heeft de moeder van de vriendin van Marcel Maassen haar verleden zo omsluierd? “Ze heeft haar herinneringen herschreven, zodat ze zich beter voegden naar het leven zoals het moeten zijn” (p. 186).
Dit boek bestaat uit vele gesprekken tussen Marcel Maassen en zijn vriendin waarin af en toe nieuwe aanwijzingen opduiken uit contacten met instanties en mensen. Zo komen zij uiteindelijk haar moeder op het spoor. Zij heeft daar zelf iets over geschreven dat eindigt met de veelzeggende woorden: “En ik? Wie ben ik? Ik ben ik, punt” (p. 374).
De lange zoektocht, bestaande uit gesprekken en ontmoetingen, met daar tussendoor ook de nodige historische informatie onthult geleidelijk een bijzonder verhaal maar dit vraagt wel enig geduld van de lezer en ook wel concentratie om de hoofdlijn in de vele gedetailleerde intermezzo’s vast te houden.
Marcel Maassen is communicatieadviseur en schrijft over sport, business, taboes en voeding. Van hem verschenen eerder Blauwe damp en Mantelwater.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
