Krachtige herinneringen aan 1953
[Recensie] De gemeente Goeree-Overflakkee vroeg Robin de Puy om dit boek Waters te maken. Het boek blikt vooral terug maar dat niet alleen: “Waters kan gelezen worden als een duidelijk signaal om niet weg te kijken van klimaatverandering en een snel stijgend waterpeil” (p. 7).
Het boek heeft kernachtige, poëtisch getinte teksten die op indringende wijze de herinneringen van mensen aan de watersnoodramp van 1953 schetsen zoals het slot van de herinnering van Nico:
“Nier was naar de molenaar.
Die had tien kinderen en een vrouw.
Toen hij het dak op ging
om naar buiten te gaan,
stortte een golf naar binnen.
Daar is niemand meer.”
De foto’s van de geïnterviewde personen stralen ernst uit. De gezichten zijn doorleefd en opvallend is dat niemand (glim)lachend op de foto staat. Een aantal foto’s is in kleur, anderen zijn in zwart/wit. Dit laatste versterkt het historische gevoel van dit boek. In de teksten komen de ingrijpende ervaringen van de mensen naar voren en de wijze waarop ze er nadien mee zijn omgegaan. Dat komt markant naar voren in het slot van de bijdrage van Jo:
“Mijn oma zei: Zeg maar niks.
Straks komen er nog dingen boven.”
Ook het verhaal van Riet is veelzeggend:
“Zaterdag waren we nog bij mijn zus
en haar kinderen geweest.
Boodschappen doen en spelen
met Japie van tweeënhalf
en Dina van een jaar.
Dat was voor het laatst.”
Aangrijpend is ook wat Tilly vertelt:
“De zus van mijn moeder trouwde nadien
met een man die zijn vrouw en zeven kinderen
had verloren. Een zoon hing aan zijn nek.
Die moest hij wegduwen om zelf te overleven.”
De kleinschaligheid van deze verhalen maakt het grote verhaal van de Watersnoodramp bereikbaar en geeft er een menselijke dimensie aan. De blijvende angst voor water en storm komt ook vaak naar voren. Daaruit blijkt dat 1953 nooit echt tot het verleden zal behoren. Juist dit jaar bij de herdenking bleek dat mensen op leeftijd nu beginnen te praten over wat zij destijds hebben meegemaakt. Ook Zeeuwse jongeren voelen dit mee.
De actualiteit komt in diverse bijdragen ook naar voren. Er worden verbindingen gelegd met de oorlog in Oekraïne, het debat rond stikstof en het veranderende klimaat.
Foto’s en teksten brengen de lezer dicht bij de mensen van toen die deze gebeurtenis voorgoed met zich meedragen. Blauwgetinte foto’s van water versterken de sfeer van Waters.
Robin de Puy is fotograaf en publiceert in de Volkskrant en New York Magazine. Zij won prijzen met haar werk en werkte ook in opdracht van het Nationaal Ballet en de universiteit van Maastricht. Maria Barnas is schrijver, dichter en beeldend kunstenaar.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
