Gelaagdheid in sterk literair debuut
[Recensie] We hebben alles bij ons, het debuut van Arjen van Meijgaard beschrijft een autorit van Den Haag naar Coimbra in Portugal. Passagiers zijn Victor en zijn vader. Inderdaad ze hebben alles bij zich, opgetast in de achterbak van het busje. Meubels, snuisterijen, onverwerkte emoties en bittere herinneringen. Althans zo wordt het ervaren door Victor. Het joch dat zich door zijn vader verlaten voelde.
Zoveel jaar na dato is Victor nu veroordeeld tot pa, een busje volgestouwd met spullen en gedeelde hotelkamers, soms zelfs met wildvreemden erbij. Via flashbacks ontvouwt het verleden zich. Het is een reis door de relatie tussen vader en zoon, een tocht langs zelfonderzoek. Ook vader wordt onder de mangel gelegd, in het busje is er geen ontsnappingsmogelijkheid. Parallel loopt tijdens deze rit de zoektocht naar een verloren jeugdliefde.
“Al die versies, de leuke vader van voor de scheiding, de vuile van de commune, de in een keurslijf gepropte van Lora, de afwezige van de jaren daarop zijn verenigd in de rochelende oude man naast mij. Een ratatouille van vaderfiguren, een postmodernistisch levend kunstwerk. Ik houd van hem.”
Antwoorden
“Il ne faut jamais compter su personne pour répondre à vos questions” luidt het motto geschreven door Patrick Modiano. De hoofdpersoon zoekt naar antwoorden. Hoe belangrijk is een vader voor zijn zoon? Zelfs als die vanaf dat het kind tien was zich niet meer met de opvoeding heeft beziggehouden. Of misschien wel juist daarom?
De goed verstaander begrijpt dat ook het motto zelf al een antwoord geeft.
We hebben alles bij ons gaat over een vader. Het gaat over een zoon. Stuurloos slalommen ze om elkaar heen op zoek naar waardevol contact. De verwijdering is tergend goed beschreven. Ingetogen en beeldend. Invoelend zonder sentimenteel te worden, de lezer lijdt een beetje mee. Verteld met een vleugje erotiek, een snufje humor.
“De schnitzels zijn vast van de vrachtwagen gevallen,’ grapt hij. De humor heb ik in ieder geval van hem. Om mij lacht ook zelden iemand.”
Opvallend is dat vader zijn zoon af en toe snoep geeft. De interpretatie hiervan is aan de lezer. Evenals het feit dat de vader nauwelijks papa of pa genoemd wordt, maar Leo of het neutrale: hij.
Tegels
De waarschijnlijk keuken- of badkamertegels op het omslag communiceren een ouderwetse kneuterige sfeer, maar ook geborgenheid en traditie. Al vrij snel wordt duidelijk hoe de tegels zich met de inhoud van het boek verhouden. Dit doet denken aan de film As good as it gets.
De titel behelst een bepaalde ironie. Tijdens de reis naar Portugal wordt de vader-zoonrelatie herbeleefd en geëvolueerd. Vooral ook de hiaten en de herinneringen die ontbreken. Want laten die nou juist niet voorhanden zijn.
We hebben alles bij ons is soms poëtisch, soms schurend, maar vooral rijk door de gelaagdheid die de lezer laat nadenken.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
