"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Zoeken naar Esther B. en het voorval met Benito

Zaterdag, 10 april, 2021

Geschreven door: Do van Ranst
Artikel door: Jaap Friso

Achter de voordeur

[Recensie] Op de eerste schooldag van het nieuwe schooljaar komt de directeur met de mededeling dat een van de leerlingen zichzelf van het leven heeft beroofd. Lang niet iedereen lijkt haar te hebben gekend maar de schok is er niet minder om. Er wordt een minuut stilte gehouden voor Esther Beukenhout en er wordt in de lessen tijd en ruimte voor bezinning gecreëerd . In de klas van Deef moeten de kinderen  iets te vertellen over degene die naast hen zit.

“Gingen wij niet over Esther die dood is praten en zo?”, vraagt een meisje. “Daar zijn we al mee begonnen”, antwoordt de onderwijzer. Deef kan eigenlijk maar heel weinig vertellen over zijn beste vriend Stip. Na de herdenkingsdienst op school komt er een projectweek waarin groepjes de opdracht krijgen elkaar beter te leren kennen. Het vriendengroepje van Deef en Stip besluit iedere dag bij een van hen thuis af te spreken. Dat levert meerdere verrassingen op, over de woonsituatie en familieomstandigheden. Leander blijkt het nakomertje uit een slagersgezin met veel kinderen. Een ander heeft twee moeders en weer een klasgenoot heeft een vader die net ontslagen is als directeur. Deef zijn vader is een schrijver met een writer’s block en een alcoholprobleem. Het leest als een soort ‘achter de voordeur.‘ Met schaamte en ongemakkelijke momenten maar net zo vaak hilarisch en ontwapenend. Boeiende inkijkjes die direct en met veel humor en flair zijn beschreven en de opmaat vormen voor verrassende ontwikkelingen.

De Vlaamse schrijver Do van Ranst is de auteur van een omvangrijk maar ook nogal wisselvallig oeuvre en is in ons land nooit echt doorgebroken. Hij heeft psychologische jeugdromans met intrigerende titels als Moeders zijn gevaarlijk met messen en Mijn vader zegt dat wij levens redden achter zijn naam staan. En het sobere en indrukwekkend Iedereen bleef brood eten over de Eerste Wereldoorlog.

In Zoeken naar Esther B. en het voorval met Benito bouwt hij de spanning secuur op. Het kabbelt prettig voort en lijkt naar een enigszins voorspelbaar einde te leiden. Tot een paar plotwendingen alles omgooien en steeds duidelijker wordt wat Van Ranst beoogt. Hij blijkt een web te hebben geweven waarin de lijnen op een andere manier bij elkaar komen dan verwacht.

Sociologie Magazine

Hoe kan het dat we wel met elkaar omgaan maar toch langs elkaar heen leven en zo weinig van elkaar weten? Dat wordt ook op het niveau van de ouders getild, waarmee Van Ranst zich vergaloppeert. Het wordt te nadrukkelijk en te uitleggerig, hij laat sommige ouders dingen zeggen die tussen de regels door al wel duidelijk waren.

Maar de zoektocht van de kinderen naar de achtergrond van Esther B., en feitelijk naar die van elkaar, is onderhoudend en veelzeggend.  De vrienden kennen elkaar vooral hun door hun social mediaprofielen. Veel van wat ze echt bezighoudt, blijft verborgen achter de gevels. Van Ranst maakt dat op een herkenbare manier inzichtelijk.

Eerder verschenen op Jaapleest