Nooi meer vergeten
[Recensie] Boeken kiezen op basis van het omslag. Het gebeurt. Zoals ik vroeger ook kon vallen voor de hoes van een muziekalbum of vol verbazing kon kijken naar een mooi label op een grammofoonplaat. Luxe die je pas als zodanig herkent, wanneer je het contrast krijgt voorgeschoteld.
Het ziekenhuis van Homs
Salama Kassab studeert farmacie wanneer de revolutie in Syrië begint. Door aan de kant van de revolutionairen en niet aan die van de Assad-getrouwen te staan, verandert haar gewone leven in een traumatische aaneenschakeling van gebeurtenissen. Haar huis, haar ouders en haar grote broer zijn verdwenen. Zij werkt als verpleegster in het ziekenhuis van Homs. Zonder de benodigde opleiding verzorgt zij naar beste eer en geweten de onophoudelijke stroom aan binnengebrachte gewonden.
Salama heeft PTSS die zich manifesteert in de menselijke gedaante van Khawf. Hij is haar leidraad, geweten en adviseur in één. Dan ontmoet ze Kenan, een jonge fotograaf. Is er ruimte voor vriendschap, genegenheid, liefde en hoop in een kapotgeschoten wereld waarin geen ruimte lijkt voor de toekomst? Het leven kan immers iedere seconde voorbij zijn.
“Hij en ik verdienen een romantisch verhaal zonder tragisch einde.”
Auteur Zoulfa Katouh is een Syrisch-Canadese farmaciestudent die in Zwitserland woont. Ze is groot fan van de Studio Ghibli animaties en schreef met Zolang de citroenbomen bloeien haar debuutroman.
Hoop in een bange wereld
Als recensent is het vrij gemakkelijk om aan te geven wat er, in jouw optiek, beter kan aan een boek door aandacht te vragen voor concrete verbeterpunten. Het is daarentegen een stuk lastiger om woorden te geven aan een louter positieve leeservaring zoals je die nog niet vaak hebt mogen beleven. Hierbij toch een poging.
Dit boek brengt hoop in een bange wereld. Wanneer je getraumatiseerd, beschadigd en ontwricht bent en voortdurend in onzekerheid leeft of je de volgende ochtend zult halen, is het wonderschoon om hoop te blijven voelen. Om je geleid door het geloof, volledig te wijden aan de verzorging van gekwetste lotgenoten. De Syriërs die geen aanhangers van president Assad zijn, strijden onder de noemer ‘revolutie’. Het is geen burgeroorlog. Het is de strijd van een groot deel van de burgers tegen de regeringstroepen van Assad die zich door dictatorschap en zelfverrijking superieur voelen aan de noodlijdende burgers. Onder constante dreiging van razzia’s, moordbrigades en scherpschutters proberen de burgers hun veelal noodgedwongen passieve protesten te gieten in niet meer dan een gelaten overlevingsstand.
Het enerzijds blijven hopen op internationaal ingrijpen en het anderzijds moeten hopen op een overlevingskans door te vluchten, zorgt voor een interne mentale tweestrijd. Kenan weet Salama te verbazen door haar te tonen dat ook in de meest duistere momenten in een mensenleven, er altijd een sprankje kleur in de wereld om je heen is.
“Ik wil weten dat het gras dat op de graven van de martelaren groeit, leven zal schenken aan een generatie die straks kan doen wat ze wil.”
De geur van citroenen
Niet alleen de vreselijke gevaren en gebeurtenissen maken je als lezer wakker. Meer nog weet de hoop van deze mensen die niets meer hebben, je wakker te schudden. Het geeft kracht om je te beseffen dat wat er ook zal gebeuren met het land, er altijd weer citroenbomen zullen bloeien als voorbode van het voortdurende leven.
“Weet dat je zelfs in de dood mijn leven bent.”
Er is geen film of documentaire, geen betoog van een politicus, geen beelden van overvolle opvangcentra zo vormend voor jouw eigen mening als het lezen van dit boek. Niet eerder heb ik zo sterk de verbinding gevoeld met de slachtoffers van deze onmenselijke strijd. Het allerlaatste dat een Syrische burger zal doen, is zijn eigen land verlaten. De revolutie zonder jou laten voortduren is een nederlaag voor Syrië en iedere Syriër. Laten we daarom deze mensen troostvol ontvangen en veiligheid bieden. Ze hebben het heel lang moeten missen.
Dit boek zal mij altijd bij blijven. Hoe hoop, zorg en liefde kunnen overleven in een land vol wrede strijd. De revolutie in Syrië en alle vluchtelingen krijgen een gezicht en een hart in dit schokkende en aangrijpende verhaal. Dit zou op zijn minst iedere Nederlander en Vlaming moeten lezen. Een must-read voor alle fans van Delia Owens’ Daar waar de rivierkreeften zingen.
—
Eerder verschenen op Boekencast
