[Nieuws] Afgelopen dinsdag overleed na een lang ziekbed Milan Kundera op 94-jarige leeftijd. De Tsjechische-Franse schrijver leefde al decennialang een teruggetrokken leven. Kundera, geboren in de Tsjechische stad Brno in 1929, werd wereldberoemd met zijn roman De ondraaglijke lichtheid van het bestaan uit 1984. De roman is een liefdesverhaal over vier jonge mensen die hun draai in het leven maar moeilijk kunnen vinden. Het verhaal speelt zich af tijdens de Praagse opstand in 1968 toen troepen van de Sovjet-Unie Tsjecho-Slowakije binnenvielen. Een citaat uit het boek:
“Een mens kan nooit weten wat hij wil, omdat hij maar een leven heeft dat hij niet aan zijn vorige levens kan toetsen, noch in zijn volgende levens kan herstellen. […] Er bestaat geen mogelijkheid om na te gaan welke beslissing beter is, want er is geen vergelijking. Wij maken alles zomaar voor het eerst en onvoorbereid mee, net als een acteur die voor de vuist een stuk speelt. Maar wat kan het leven waard zijn, als de eerste repetitie voor het leven al het leven zelf is? Het leven lijkt daarom altijd op een schets. Hoewel het woord schets evenmin juist is, want een schets is altijd een ontwerp voor iets, de voorbereiding voor een schilderij terwijl de schets van ons leven een schets is voor niets, het ontwerp zonder schilderij. Einmal is keinmal. Wat maar éénmaal gebeurd, hoeft net zo goed helemaal niet te gebeuren. Als we maar één keer mogen leven, hoeven we niet zo goed helemaal niet te leven.”
“Sarcastische schilder van de menselijke conditie”
In 1975 moest Kundera zijn land verlaten vanwege zijn onoverbrugbare kritiek op het communistische regime. Kundera, een “sarcastische schilder van de menselijke conditie” zoals een Franse krant deze week schreef, was een van de weinige auteurs die tijdens zijn leven in de prestigieuze edities van La Pléiade hebben gestaan. Die eer is meestal alleen aan overleden schrijvers toebedeeld.
Door zijn opgelegde ballingschap in Frankrijk besloot Kundera ook in het Frans te gaan schrijven. Sinds 1979 verschenen zijn nieuwe boeken in het Frans. Zijn latere boeken haalden nooit het succes van De ondraaglijke lichtheid van het bestaan.
—
Roeland Dobbelaer