Elk jaar brengen Nicci Gerhard en Sean French een nieuw boek uit onder hun gezamenlijke naam: Nicci French. Normaliter komen ze dan enkele dagen naar Nederland, waar ze een grote schare fans hebben. Vanwege de Corona zitten ze in Engeland vast op hun buitenhuis in Suffolk. Het interview gebeurt daarom via FaceTime. Op de afgesproken tijd maak ik contact. Nicci neemt op en roept haar man, Sean, om uitgerust met een kop koffie naar boven te komen.
Nicci: ‘Ik had jou dolgraag ook een kop koffie aangeboden. Het is zo’n bizarre tijd. Iedereen op de hele wereld denkt momenteel aan hetzelfde. Het is echt een collectieve ervaring. En niemand weet wat het precies inhoudt en wanneer het voorbij zal zijn. Het is in ieder geval wel heel leuk om jou op het scherm te kunnen zien.’
Een vriendelijke, zeer duidelijk articulerende stem klinkt door de telefoon. Nicci en Sean zijn sinds 1990 met elkaar getrouwd en schrijven sinds 1996 elk jaar samen een thriller. Wanneer ik een opmerking maak over de natuurlijkheid van isolatie voor een schrijver, reageert Nicci daarop.
Nicci: ‘Ons normale werkzame leven gaat inderdaad helemaal over isolatie. We zonderen ons af om te schrijven. Maar het gekke is dat we in deze tijd met meer familie bij elkaar zitten dan normaliter. We wonen hier nu met negen mensen in totaal, onze kinderen en hun partners zijn hier ook. Maar we kunnen er natuurlijk niet op uit om mijn moeder of schoonmoeder op te zoeken, of om onze vrienden te zien. Maar dat geldt voor iedereen. Al met al zitten wij hier heel goed.’
Sean: ‘Wat we zeker nooit zullen gaan doen, is een boek over de Corona crisis schrijven.’
Nicci: ‘In feite hebben we dat al gedaan met ons nieuwe boek, In Hechtenis. Dit is ons Coronavirus boek. Onze hoofdpersoon zit gevangen in haar eigen hoofd, weet niet meer wat er precies gebeurd is, en zit tegelijkertijd in de gevangenis. Een van de dingen die ons voor ogen stond toen we het boek gingen schrijven, was het afgesloten kamer mysterie. Terwijl we aan het schrijven waren, hebben we beetje bij beetje de opzet veranderd. Ze moest alles vanuit haar eigen geest en onbetrouwbare geheugen oplossen. Dat was de grondgedachte van ons boek. Het is iets wat we nog nooit eerder hebben gedaan: iemand die ín de gevangenis zit, laten uitzoeken wat er precies gebeurd is. We lieten diverse mensen haar bezoeken in de gevangenis om beetje bij beetje het mysterie te ontrafelen. Vervolgens hebben we het verhaal in twee gedeelten verdeeld.’
Roelant: ‘Een erg slimme zet van jullie om de hoofdpersoon haar eigen verdediging te laten voeren. Zo wordt het geen specifieke Legal-thriller, zoals een John Grisham of Scot Turow bijvoorbeeld. Ze doet ook voortdurend stomme dingen waarbij de lezer zich kan vereenzelvigen. Die zou zulke blunders ook kunnen maken.’
Sean: ‘In ons rechtssysteem in de UK komt het helaas steeds vaker voor dat mensen vanwege geldgebrek zichzelf moeten verdedigen voor de rechtbank.’
Nicci: ‘Niet voor moord.’
Sean: ‘We hebben er zelfs even aan gedacht om op het eind van het boek een voetnoot toe te voegen met iets in de trend van: doe dit niet na. Het is gewoon heerlijk om een boek te schrijven met een hoofdpersoon die al die vreselijke dingen moet ondergaan en zich moet bewegen in een voor haar compleet vreemde wereld. Dat gaf ons heel veel plezier. Als je kijkt hoe het er in een Engelse rechtbank aan toe gaat, vallen je de strikte regels en rituelen meteen op. Het is een combinatie van de kerk en het theater.’
Nicci: ‘Tabitha zagen we voor ons als een klein, koppig en wild meisje. Ze is een soort aangeschoten wild, een losgeslagen kanon. Iemand die zelf destructief, anti-autoritair en chaotisch is, wordt in deze zeer formele setting geplaatst, waar ze de regels moet gehoorzamen.’
Roelant: ‘Als we kijken naar vroeger blijkt dat jullie beiden Engelse literatuur hebben gestudeerd in Oxford. Maar jullie hebben elkaar daar niet ontmoet.’
Sean: [lachend] ‘Dat klopt. We hebben het er samen weleens over, over het lot, lotsbestemming. Het is duidelijk dat we elkaar daar zouden hebben kunnen ontmoeten, maar dat is nooit gebeurd. We kwamen elkaar pas tien jaar later tegen toen we rond de dertig waren. We hebben het uitgebreid met elkaar gehad over hoe we leefden toen we twintig waren en ik denk dat we elkaar op het juiste moment ontmoet hebben. Vóór die tijd hebben we beide een ander pad bewandeld, zeg maar. [alom gelach]’
Roelant: ‘Ik moet opeens denken aan een quote uit jullie boek Huis vol Leugens:
Pagina 326: Ik ben met zoveel verrukkelijke mannen naar bed geweest. En het was leuk. Maar het was een stoelendans. Op een dag stopte de muziek en zat ik met jou en jij met mij. [uitgebreid gelach]
Nicci: ‘Je kunt het cynisch benaderen, maar bij relaties komt het allemaal neer op timing, op het juiste moment. Het gaat erom waar je op dát moment in je leven mee bezig bent, wat je wilt. Toen Sean en ik begin twintig waren, wilden we duidelijk andere dingen, joegen verschillende doelen na.’
Roelant: ‘Jij bent toen getrouwd met iemand anders.’
Nicci: ‘Tja…’
Sean: ‘Precies!’
Roelant: ‘Jullie hebben elkaar pas als dertiger ontmoet op de redactie van The New Statesman.’
Sean: ‘Ik was daar vaste columnist en Nicci was daar net enkele weken ingevallen voor een collega.’
Nicci: ‘Het was eerder een paar maanden. Ik viel in voor iemand die tijdelijk weg was. Toen hebben we elkaar ontmoet.’
Roelant: ‘Toen sloeg de vonk over.’
Nicci: ‘Of de muziek stopte, wat je wilt.’
Sean: ‘Als ik een Nicci French sausje daarover heen mag doen, wil ik opmerken dat wij het grootste gedeelte van de tijd pretenderen dat we in controle van een situatie zijn, in controle over ons leven, terwijl dat natuurlijk helemaal niet zo is. Er is een grote mate van toevalligheid waar we mee te maken hebben. We zeggen tegen onszelf dat het onderdeel uitmaakt van een groot patroon, of dat je er zelf voor hebt gekozen. Maar dat is maar de vraag. Eén van de dingen die wij in onze boeken proberen te doen is langzaam het masker aftrekken van die zogenaamde controle. We willen laten zien dat we allerlei gebeurtenissen veel minder onder controle hebben dan we denken of zouden willen. Neem nu ons vóórlaatste boek, Huis vol Leugens. Daar is een groep mensen bijeen, de vriendengroep noemen ze elkaar. Maar in hoeverre is die keuze bewust en gecontroleerd? Misschien bestaat dat groepje wel uit mensen waar je samen mee overbleef, die toevallig in de buurt waren. Je hebt ze niet altijd zelf uitgekozen. Wat denk jij, Nicci?’
Nicci: ‘Ja, ehh…’
Sean: [snel tussendoor komend] ‘Ik ben dol op onze vrienden, laat dat duidelijk zijn.
Nicci: [zorgvuldig formulerend] ‘Dingen als vriendschap of liefde zijn soms niet heel precies gekozen, maar gegeven. En van daaruit maak je de keuze om eraan te werken. Ik bedoel hier niet mee dat je passief in die dingen bent, maar meer dat er niet één specifieke persoon is die op je wacht, of precies één bepaalde groep van vrienden is, die de perfecte vriendengroep is. In dat boek zetten we een vriendengroep neer die elkaar al heel lang kennen en een huwelijk waar de nieuwigheid ook al lang vanaf is. In een dergelijke situatie stop je met het maken van keuzes. Je neemt de dingen zoals ze komen. Je kijkt niet meer naar de bal om in sporttermen te spreken. Je bent vergeten waarom je ook al weer bij elkaar was. Maar dat is tevens het moment waarop dingen gevaarlijk beginnen te worden.’
Roelant: ‘In jullie laatste twee boeken kom ik veel quotes tegen die over het huwelijk gaan.’
Nicci: [aarzelend] ‘Okay.’
Sean: ‘Daar hebben we een duidelijke reden voor.’
Roelant: ‘Komt dat omdat jullie met elkaar getrouwd zijn?’
Sean: ‘Dat zal er zeker mee te maken hebben. Het is eigenlijk heel interessant. Het is een feit dat Nicci en ik, in tegenstelling tot heel veel andere echtparen, de hele dag bij elkaar zijn. Sommige mensen zeggen weleens dat wij elkaar dan wel heel erg goed moeten kennen. Natuurlijk, maar het gekke is dat je je juist gaat realiseren dat ook je eigen geest mysterieus is, niet alleen die van die ander. Ik vind het enorm fascinerend hoe twee mensen die elkaar zo nabij zijn, steeds iets van de ander, maar ook van zichzelf ontdekken.’
Nicci: ‘Ik ben het daar mee eens. De belangrijkste reden dat dat nog steeds werkt, is dat je maar niet bij het einde van die ander komt. In wezen is het proces van schrijven de zoektocht naar hoeveel er nog te ontdekken is. Maar ik word wel nieuwsgierig als jij het hebt over de quotes die over het huwelijk gaan. Vertel, wat zeggen die over het huwelijk!’
Roelant: ‘Quote uit Huis vol Leugens: Zeker nu ze alles op het spel zette, hield ze van haar leven, haar kinderen, haar man. Maar waarom vertelt niemand hoe zwaar het is, vroeg ze zichzelf af.’
Nicci: ‘Dat boek gaat onder meer in op de vraag hoe zwaar het is om in een relatie te blijven. Het moeilijke van elke relatie die lang duurt, is dat er altijd de mogelijkheid moet zijn tot verandering, tot groei. Dat je ook dingen over jezelf kunt blijven ontdekken en ontwikkelen, terwijl je tegelijkertijd verbonden blijft. Beide moet je zowel een anker als een zeil zijn. Een huwelijk is balanceren op het slappe koord. Wanneer die ondersteuning van elkaars zoektocht ophoudt, zie je aan de lopende band huwelijken stranden. Er zijn zoveel valkuilen die op je weg komen.’
Sean: ‘Talloze films of boeken eindigen met het stelletje dat bij elkaar komt. En ze leefden nog lang en gelukkig. Maar juist op dat moment begint het echt interessante verhaal. Samen komen is het gemakkelijke deel, maar samen blijven is veel moeilijker. Om in schrijvers termen te blijven: samen kómen is als een gedicht, maar samen blijven is een roman.’
Roelant: ‘In jullie geval is het nog weer een stapje moeilijker. Door samen te schrijven kijk je als het ware in elkaars gedachten.’
Nicci: ‘Daar raak je een heikel punt. Als je samen schrijft kom je in elkaars verborgen plekjes. De ene keer laat je dat beter toe dan de andere. Het is een riskant proces.’
Sean: ‘Wat Nicci elke dag doet, is heel lang zwemmen.’
Roelant: ‘Net als Tabitha in jullie boek.’
Sean: ‘Precies. Dat is iets exclusief voor haar. Daar ben ik niet bij. [tegen Nicci] Als een dolfijntje dartel je rond in het water, helemaal in je eigen gedachten.’
Nicci: [lachend] ‘Iedereen heeft af en toe een plekje alleen voor zichzelf nodig om zich vrij te kunnen voelen.’
Roelant: ‘Het is bekend dat wanneer jullie schrijven jullie dat ook in verschillende vertrekken doen. En dan later elkaar per mail de tekst opsturen.’
Sean: ‘Ja, dat klopt. Kijk we zitten nu in Nicci’s schrijfkamer. Ik zal je een rondleiding geven.’
Sean neemt de telefoon camera ter hand en laat mij de schrijfkamer van zijn vrouw zien. Het is een typische zolderkamer met schuine wanden. Aan alle kanten zijn er kleine ramen. De muren daartussen staan volgebouwd met boekenkasten. Welke boeken het zijn, kan ik net niet zien, maar het zijn er veel. Het is een zeer nette en opgeruimde ruimte. Heel anders dan Seans kantoor beneden verzekert Nicci mij. Ze besluiten om mij díe plek maar niet te laten zien.
Sean: ‘Dat is een rommelige, onordelijke kamer. Als we schrijven zijn Nicci en ik twee zeer verschillende persoonlijkheden. Nicci kan zich enorm goed concentreren, heeft dan echt een tunnelvisie, terwijl ik afgeleid kan worden door alles wat er om me heen gebeurt.’
Roelant: ‘Een andere quote: ‘Geen van beiden kenden ze de toegangscode van de telefoon of het wachtwoord van de computer van de ander. Ze vonden dat dat het laatste beetje privacy betrof.’ Is dat bij jullie ook zo?’
Nicci: ‘Iedereen kent al mijn wachtwoorden, dan bedoel ik Sean en de kinderen, maar niemand zal er zomaar in gaan snuffelen. Ik kan iedereen vertrouwen. Ik zou dat zelf ook nooit bij Sean doen. Zijn privé dingetjes.’
Sean: [lachend] ‘Ik heb helemaal geen privé dingen… Ik word een beetje ongerust over de quotes die nog moeten komen… Straks komen we nog aan het eind van onze relatie door al die vragen!’
Roelant: [lachend] ‘Dat is zeker niet de bedoeling. Hier komt er nog een over ontrouw en bedrog: Was zij minder schuldig nu bleek dat hij haar ook had bedrogen?’
Nicci: [na een korte stilte] ‘Oh well, tja, dat is de vraag natuurlijk. Ken je dat gezegde dat een cliché alleen een cliché is als het iemand ánders overkomt? Als iemand die je kent een verhouding heeft, dan veroordeel je dat meteen. Dat is verraad. Maar als zoiets jezelf overkomt dan wordt dat genuanceerder. Je kent de redenen. En daarom kun je dat beter vergeven. Is dat logisch?’
Roelant: ‘Zeker.’
Nicci: ‘Eén van de dingen die ons zeer beviel in Huis vol Leugens was dat Neve, de hoofdpersoon, zichzelf niet zo gemakkelijk vergeeft. Ze weet wat ze aan het doen is en praat dat niet goed. Ze weet dat ze alles waar ze van houdt op het spel zet door haar geheime verhouding.’
Sean: ‘Je kunt zeggen dat wij twee soorten boeken schrijven. Een soort speelt zich af in London. Daar heb je de gevaren van de grote stad, de anonimiteit. En de andere soort speelt op het platteland waar iedereen elkaar kent, het heel idyllische plaatje van de dokter en de dominee en al die andere schattige mensen. Terwijl er allerlei geheimen onder de oppervlakte zitten. Dat zijn de dorpjes in thrillerland.’
Heel erg bedankt voor dit heerlijke gesprek.
Roelant
Perfecte Buren
Eerder verschenen op Perfecte Buren.
