Ik weet niet precies meer wat ik vorig jaar tijdens de Boekenweek heb gedaan, de boekhandel ben ik toen in ieder geval niet binnen geweest. Ik kreeg vorige week pas een exemplaar in handen van het Boekenweekgeschenk van ’23, De eerlijke vinder van Lize Spit, meteen gelezen kort na die van de Chabotten, het geschenk van dit jaar. Je zou met terugwerkende kracht kunnen zeggen dat het thema van de Boekenweek van ’24, Bij ons in de familie, ook al het thema was van het Boekenweekgeschenk van vorig jaar. Maar dat leverde toen wel een heel ander boekje op. Anders dan bij de Chabotkinderen groeide auteur Lize Spit op in een dysfunctioneel gezin met alcoholverslaafde en depressieve ouders. In een interview met Libelle zei Spit vorig jaar hierover: “Als ik vanaf een afstandje naar ons gezin kijk, denk ik weleens: in plaats van twee volwassenen en vier kinderen waren wij zes kinderen samen. Ik heb altijd voor mijn ouders gezorgd, terwijl je dat eigenlijk van een kind niet mag verlangen. Maar kinderen houden zo veel van hun ouders dat ze bereid zijn zichzelf weg te cijferen.”
In haar boeken kom je geen gelukkige gezinnen tegen, en zo ook niet in het Boekenweekgeschenk van vorig jaar. In De eerlijke vinder bekommert het vertederende ventje Jimmy zich over zijn uit Albanië gevluchte klasgenootje Tristan. Ze zitten in een van de hoogste klassen van de basisschool, Jimmy helpt Tristan met de taal leren en andere huiswerkklusjes. Zelf is Jimmy een eenzaam joch, zijn vader is hem gesmeerd nadat hij gesjoemeld had met verzekeringsgeld van dorpsgenoten, moeder interesseert zich niet voor het joch. “Jimmy had zijn moeder nog nooit nee horen zeggen, maar echt ja zei ze ook nooit, elke toestemming kwam in de vorm van een verwijt, waardoor je ofwel afzag van je vraag, ofwel hoe dan ook gewoon je zin deed.”
Tristan en zijn gezin (tien kinderen) kampen met oorlogstrauma’s, ze slapen bij elkaar op de grond, omdat ze niet alleen willen zijn, veilig dicht bij elkaar. In het Belgische dorpje komen ze langzaamaan weer wat tot rust. Twee verscheurde gezinnen, de een door het onvermogen van de ouders, de ander door de oorlog.
Modelouders
Bij de Chabotten niets van dergelijk leed. Ouders Bart en Yolanda blijken modelouders te zijn, met natuurlijk hun eigen eigenaardigheden, ze hebben liever niet dat er al te veel mensen op bezoek komen, maar verder kan ik alleen maar denken, waren mijn ouders maar wat meer van de Chabotsoort geweest. Twee boekenweekgeschenken over gezinnen, een goed gezin en twee verdrietige gezinnen leveren de volgende opvoedingstips op, in willekeurige volgorde:
- Eet elke dag samen, klets en praat met je kinderen, dan krijg je elke dag een update over hoe het met ze gaat, leren ze zichzelf ook uiten, en kook zelf, betrek je kinderen erbij, ook gezonder;
- Word enthousiast van elk plan of iedere wens van je kinderen, tenzij ze zichzelf in gevaar brengen natuurlijk. Willen ze ridder of prinses worden, bouw dan een kasteel, willen ze ontdekkingsreiziger worden, ga dan mee op avontuur, speel met ze; doen honden ook, zo leren oudere honden de jonge hondjes wat wel en niet de bedoeling is;
- Doe dingen met je kinderen, wandelen, fietsen, ravotten, de natuur in, het strand op, het museum in, laat ze de wereld zien.
- Cijfer jezelf weg, jij wilde kinderen, de kinderen wilden dat niet per se. Dus geen gezeur van ik heb nu even tijd nodig voor mezelf, dat komt over twintig jaar weer, als ze het huis uitgaan, dan heb je nog genoeg tijd over voor jezelf;
- Zorg dat je veel thuis bent, , er zijn als ze je in nodig hebben;
- Verwacht niet dat de school je kinderen opvoedt, dat doe jij en dat doe je elke dag;
- Vertel je kinderen verhalen en lees ze voor, en als ze wat ouder zijn, luister naar de verhalen van je kinderen en laat ze jou ook voorlezen, om de beurt; vinden ze leuk;
- Zorg dat je bij elkaar blijft, jij en je geliefde, zorg dat je verliefd blijft op je partner, elkaar leuk blijft vinden, en laat dat de kinderen zien, veel beter voor de kinderen dan al dat scheiden en dat eeuwig gedoe tussen 2 huizen of een ouder die hem smeert;
- Make love, not war, hou op met dat eeuwige ruziemaken, echt beter voor de kinderen, zoveel kinderen met strauma’s, verschrikkelijk.
- Heb je moeite met vorige punten, oefening baart kunst; heb je zelf problemen, verslaving, psychische problemen: ZOEK HULP, beter voor jou én je kinderen;
Er was de afgelopen weken de nodige kritiek van de literaire scherpslijpers over de kwaliteit van het Boekenweekgeschenk van de Chabotten. Ik heb het met veel genoegen en instemming gelezen, was er ook ontroerd door. Los van de literaire kwaliteiten is het een buitengewone geruststellende gedachte dat dit boekje nu door 100.000den mensen gelezen wordt. Dat moet een impact hebben op hoe vaders en moeders, opa’s en oma’s, in wat voor samenstelling dan ook met hun kinderen en kleinkinderen omgaan. Nederland (Vlaanderen had een ander Boekenweekgeschenk) zou er zomaar mooier door kunnen worden.
Met dank aan Lize Spit en Bart, Yolanda, Sebastiaan, Maurits, Splinter en Storm Chabot voor hun leerzame teksten.
—
Roeland Dobbelaer (1962) is filosoof en mediaondernemer. Hij is hoofdredacteur van Bazarow. Sinds 1 oktober 2023 is hij tevens uitgever van de Boekenkrant. Een van zijn leesprojecten is het biografisch lezen: de favoriete boeken lezen van geliefden en vrienden zodat het leven een grote boekenclub is. Hij schrijf op Bazarow om de week een column.