Het Symbolum uitgelegd door kerkvader Augustinus
[Recensie] Het Augustijns Instituut heeft al vele werken van kerkvader Augustinus (354-430) vertaald en uitgegeven. En ze zijn nog niet klaar. Dit kleine en dunne boekje bevat vier preken van de kerkvader over de geloofsbelijdenis, ofwel het Symbolum. Dat zijn woorden die door alle eeuwen heen door christenen zijn opgezegd en uit het hoofd geleerd, en die de basis van het geloof weergeven in een aantal vaste geloofsartikelen.
Volgens Augustinus is deze geloofsbelijdenis zowel een symbool als een manier voor gelovigen om elkaar te herkennen. Er zijn verschillende versies van in omloop, maar met een vergelijkbare inhoud.
Geloofsbelijdenis
Het boekje geeft eerst een analyse van het verschijnsel geloofsbelijdenis, en drukt vervolgens vier preken van Augustinus over de geloofsbelijdenis af. Hij begint dergelijke preken meestal met enkele inleidende opmerkingen over de zin en betekenis van de geloofsbelijdenis, zegt hem dan helemaal op om hem in onderdelen uit te leggen.
Hij richt zich daarbij op de groep gelovigen die zich aan het begin van de 40-dagentijd (de tijd waarin het lijden van Jezus wordt herdacht) had laten registreren om te worden gedoopt in de paasnacht.
De doopkandidaten stemden bij die gelegenheid in met de geloofsformuleringen van de kerkgemeenschap, een soort gewijde repetitie, met het oog op de toediening van de doop tijdens de paasnacht.
De tekst van de geloofsbelijdenis luidt (in het Nederlands vertaald uit het Latijn):
Ik geloof in God
de almachtige Vader
En in Jezus Christus
zijn eniggeboren Zoon,
onze Heer
die geboren is uit de Heilige Geest
en de maagd Maria,
onder Pontius Pilatus
gekruisigd en begraven,
op de derde dag is Hij verrezen
uit de doden
Hij is opgestegen ten hemel
zit aan de rechterhand van de Vader;
vandaar zal Hij komen
om te oordelen de levenden en de doden.
En in de Heilige Geest,
de heilige kerk
de vergeving van de zonden
en de verrijzenis van het lichaam.
In die tijd werd de geloofsbelijdenis vooral in hoofdlijnen en overwegend mondeling vastgelegd. Pas in de achtste eeuw werd gestreefd naar het gebruik van een uniforme tekst. Bij Augustinus blijkt het ‘Symbolum’ van de geloofsbelijdenis ook de betekenis te hebben van een nieuw verbond, dat gegrift wordt in het hart van de gelovigen.
Dit boekje is vooral belangrijk omdat Augustinus een toonaangevende figuur is in de geschiedenis van het christelijke geloof, en het laat zien hoe dat geloof door de eeuwen heen eenzelfde kern heeft. Het is boeiend om deze historische preken te lezen en de actualiteit ervan te zien. Om zo echt de verbinding met de kerk van alle eeuwen te ervaren. Het is een mooie uitgave met harde kaft en leeslint, en een (kleine) beeltenis van Augustinus op de voorkant. Het noemen van het woord ‘wachtwoord’ in de titel, maakt het boek ook actueel door de vergelijking met de vele wachtwoorden die wij tegenwoordig met onze computers gebruiken.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
