Het geheim zit ‘m in de geloofwaardigheid van de personages
[Recensie] Roken, drinken, neuken, rondlummelen en discussiëren over met name politiek, dat is: leven. Het leven van een jonge Egyptische werkloze intellectueel ten tijde van de Suez-crisis. Zijn naam is Ram, hij is de hoofdpersoon in het verhaal, het is zijn leven dat wordt beschreven. Zou dit leven een afspiegeling kunnen zijn van de belevenissen van de schrijver, is het boek op z’n minst semi-autobiografisch? Het heeft er alle schijn van, hoewel er door het boek heen verschillende momenten zijn waarop dit ernstig betwijfeld kan (moet) worden. Niet voor niets begint alles met een citaat van Dostojewski: “Integendeel, we proberen mensen met een algemeen… een verzonnen karakter te zijn.”
Sues-crisis
Laat het karakter van de hoofdpersoon dan verzonnen zijn, laten alle verdere personages imaginair zijn, ze zijn uitermate geloofwaardig. Als vanzelfsprekend vereenzelvigt de lezer zich met Ram, ook al leeft hij in een andere tijd, in een ander gebied, in andere (wereldpolitieke) omstandigheden. Dát is het knappe van dit boek – het is tijdloos ondanks de zeer specifieke tijdsduidingen waar de personages zich doorheen bewegen. In zekere zin is het ook ruimteloos, wat Ram beleeft in het Egypte ten tijde van de Suez-crisis, en deels in het naoorlogse Londen, had hij overal kunnen beleven.
Maar, als tijd en ruimte niet van direct belang zijn in De Snookerclub, wat maakt dan dat het zo ‘lekker’ leest, waarom is dit zo’n goed boek? Het geheim zit ‘m in de geloofwaardigheid van de personages en de eigenlijk alledaagsheid van hun belevenissen. En het gebruik van ironie en sarcasme, ook ten opzichte van het ‘eigen ik’ van Ram.
Herkenbaar
Kortom Bier in de snookerclub is leesplezier, en voor wie de feiten rond de Suez-crisis kent zit er ook veel herkenbare geschiedenis in het verhaal. Voor andere aspecten – de verhoudingen tussen ‘welgestelden’ en ‘plattelanders’ (waarom is de Arabische term felladin consequent onvertaald gebleven?) is wat meer inlevingsvermogen nodig. Maar daar vindt de lezer hulp van Ghali, die ik naar aanleiding van dit boek met gerust hart een geniale schrijver durf te noemen.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
