Hoe roken de wereld veroverde
[Signalering] “In mijn vorige leven, als jurist bij een groot accountantskantoor, behoorde het roken van een sigaret … tot de weinige hoogtepunten van mijn werkdag”. Het verhaal van dit boek zit vervat in de openingszin. Als veel ex-rokers heeft Friso Schotanus aan zijn verslaving een fascinatie voor het roken overgehouden. Na zichzelf eerder als sportschrijver op de kaart te hebben gezet, schreef Schotanus daarom een cultuurgeschiedenis van de sigaret. Zijn droge juristenbestaan heeft hij alweer geruime tijd achter zich gelaten, maar hij moet van de weeromstuit een passie voor het schrijven hebben ontwikkeld die nog altijd van de pagina’s spat.
Beknopt en met stijlgevoel vertelt hij een klassiek verhaal over opkomst en (in de westerse wereld) ondergang. Vanaf halverwege de 19de eeuw groeide de sigaret razendsnel uit tot onmisbaar genotsmiddel en stijlsymbool voor volk én elite. Roken was cool en zelfs gezond. In deze combinatie, en natuurlijk in de verslavende stoffen en de agressieve marketing, schuilde het verpletterende succes. Een eeuw lang verkeerden medici in een koppige staat van ontkenning over de gevolgen: op longartsenvergaderingen stond het blauw van de rook. De nazi’s pionierden in het onderzoek naar de schadelijkheid. Na de oorlog begon ook elders door te dringen waar de mensheid aan begonnen was. Marlboro Man ging aan longkanker ten onder. De tabaksindustrie bleef lang twijfel zaaien met tegenonderzoeken, zoals dat tegenwoordig gebeurt in het klimaatdebat.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
