Stof zijt gij
[Recensie] ‘De kringloop van het leven’ lijkt de leidraad geweest te zijn voor dit boek. Alles stroomt, leeft en gaat weer dood. Eigenlijk is hier ‘de kringloop van de dood’ een betere kwalificering, want Laura van der Haar maakt het haar personages niet makkelijk.
Ja, het leven van genoemde personages is niet jofel. Kasja en Lennart bijvoorbeeld zijn een best wel tevreden samenlevend stel. Maar Lennart kan de dood van zijn zusje niet verkroppen. Zij maakte een doodsmak uit een boom, volgens Lennart omdat de grond haar aantrok en iets onheilspellends verbergt. Sindsdien is hij op een vruchteloze zoektocht naar .. dat weet hij zelf niet.
Kasja mist ook iets in haar leven, wat haar tot een liederlijke verhouding met een oudere man brengt. Een relatie die in sneltreinvaart vertrekt met ongebreidelde seks maar na verloop van tijd ontspoort naar onhoudbare proporties en, zoals dat gaat, tussen de twee geliefden hopeloos uit de hand loopt.
Rottende humus en halfdode struiken
Allereerst is dit een extreem plastisch verhaal. Nog nooit las deze recensent zoveel afschuwelijk stinkende beschrijvingen van dode diertjes, wegterende bomen, rottende humus en halfdode struiken. Als er van dit verhaal een geurboek zou bestaan, zou ik er ver uit de buurt blijven. Van der Haar is een meester in het lekker goor neerzetten van kokhalswekkende beschrijvingen:
“In de Middeleeuwen was dit dorp een burcht met een galgenbelt en in de burcht konden ze het knappen van het kraakbeen tussen de nekwervels horen – alsof je met kracht op een oude berkentak ging staan. De kraaien waren er dan als eerste bij, die begonnen bij de ogen, en als het slachtoffer naakt was dan gingen ze na de ogen rechtstreeks naar het kruis. Vastberaden trokken ze pezen en zenuwen en aders in de liezen los, heel precies pulkend, en nog steeds horen de dorpelingen hier ’s nachts wel eens knapgeluiden.”
Maar het is niet alleen gory stuff wat de klok slaat – juist de zuiver getoonzette verhaallijn die binnen een alinea van opperst geluk naar diepste wanhoop zwenkt, geven het verhaal kleur. Hier loopt Kasja door de supermarkt, wetend dat haar relatie niet meer bestaat, terwijl ze het object van haar liefde ziet:
“Ook hier loopt hij alsof hij de baas van de tent is, alsof de grijze vloertegels van de Albert Heijn erom smeken door hem belopen te worden, hij loopt met één hand in de zak van zijn pantalon en de andere losjes om de stang van het wagentje, gelijk moet ik aan zijn pik denken, ik sta bij de Zonnatura-producten, lijnzaad, chiazaad, rijstwafels en ik denk aan seks met hem, dat was het alsof hij me óveral aanraakte, overal gelijktijdig de hele tijd, en hier bij dat Zonnatura-schap realiseer ik me wat voor bleke saus er over mijn leven is uitgeschonken sinds ik hem niet meer zie, iedere dag is een dag zonder verwachting, waardoor die dag geen noemenswaardig begin of einde heeft en opgaat in een zee van bleke dagen die allemaal achter elkaar kapotklotsen.”
Tot er onherstelbare daden worden gepleegd
Ja, de schrijfstijl is opmerkelijk. Sommige zinnen beginnen met een onschuldige, zelfs feeërieke situatie die vervolgens in fijn zwabberende zinnen heel subtiel kantelt naar een licht onaangename sfeer, stapsgewijs in intensiteit toenemend tot er onherstelbare daden worden gepleegd.
Wat, welke daden dan?? Neenee, meer mag ik niet prijsgeven. Ga dat boek gewoon lezen – en kijk daarna nooit meer hetzelfde naar de donkere grond van je achtertuin, waarvan je nu helaas weet dat er duizenden kleine moordenaartjes, gifmengers en kuitenbijters in rondkruipen, op niets anders belust dan het binnendringen van jouw systeem en het van binnenuit opvreten. Wees gewaarschuwd.
—
Voor het eerst verschenen op Bazarow Ook verschenen op Nico’s recensies en Tiktok
