Brief aan Bavo Dhooge

Beste Bavo,

[Brief] Als u mij zou vragen wat mijn favoriete muziekinstrument is, zou ik onmiddellijk kunnen antwoorden.  Alleen maak ik mij de bedenking dat u mij die vraag nooit zal stellen.  Wij kennen elkaar niet.  Wij hebben elkaar nooit ontmoet.  Dat zijn nochtans noodzakelijke voorwaarden voor het hebben van een gesprek.  U zal het antwoord dus nooit weten.  Of toch wel.  Ik kan u het antwoord op die toch wel boeiende vraag via deze brief doorgeven.  Daarvoor hoeven wij elkaar niet te kennen.  Daarvoor hoeven wij elkaar niet eerder ontmoet te hebben.  Dat zijn de voordelen van het schrijven van een brief.  Daarom dus, mijn antwoord op een vraag die u ooit aan mij zou kunnen stellen.  Mijn favoriete instrument is de sax.  Dat is altijd al zo geweest.  In mijn liefde voor de sax ben ik trouw.  Ik laat mij niet verleiden door andere instrumenten.  De sax, dat is het.  De sax, dat blijft het.

Die liefde voor de sax deed mij naar uw boek grijpen.  De schreeuw van de sax.  Wat het boek zou worden, wist ik niet.  Dat is vaak zo.  Een boek moet eerst gelezen worden.  Pas dan weten wij het.  Pas dan kunnen wij oordelen.  Eén ding kon ik wel zeggen.  Nog vóór ik ook maar één woord gelezen had.  Ik was nieuwsgierig.  Ik was meer dan nieuwsgierig.  Na het lezen van uw boek kan ik nog een ander ding zeggen.  Na het lezen van uw boek is mijn liefde voor de sax nog groter geworden.  Nog intenser.  Nog inniger.

Het kan vreemd lijken.  Het kan onmogelijk lijken.  Maar het is niet de eerste keer dat schrijvers het onmogelijke ombuigen tot iets wat toch mogelijk blijkt te zijn.  U geeft het woord aan de sax.  Aan de eerste sax.  Aan de allereerste sax, gemaakt door Adolphe Sax.  Die sax laat u zijn verhaal vertellen.  Jawel, op dezelfde manier zoals mensen dat doen.  Met woorden.  Het lijkt wel alsof de sax op die kans heeft zitten wachten.  Want hij vertelt honderduit.  Vanaf zijn ‘geboorte’.  Tot aan het ‘rusthuis’.  U laat de sax een verhaal vertellen van bijna honderdtachtig jaar.

Openhartig
Wat ik niet vermoedde, weet ik nu.  Tot uw boek dacht ik dat een muziekinstrument enkel bedoeld was om muziek te maken.  Meer niet.  Zo eenvoudig was het, dacht ik.  Maar soms schuilt in eenvoud een grote complexiteit waaraan wij al te gemakkelijk voorbijgaan.  Die complexiteit legt u bloot.  U maakt duidelijk waarom de sax klinkt zoals hij klinkt.  Dat is geen toeval.  Die klank is gegroeid doorheen zijn levensverhaal.  Net zoals een mens op zoek gaat naar zijn eigen stem, heeft ook de sax eenzelfde zoektocht doorgemaakt.  Een zoektocht die hem langsheen de grote en donkere momenten van de wereldgeschiedenis brengt.  Een zoektocht die hem laat kennismaken met wereldsterren.

De sax is openhartig.  Hij vertelt zonder enig voorbehoud.  Geheimen kent hij niet.  Die eerlijke openheid biedt ons zo een schitterend zicht op de vele aspecten van het instrument.  Op de vele gelaagdheden van de sax.  Wij zijn in staat zijn levensstijl te ontleden.  Die stijl is jachtig.  Snel.  Traag.  Atonaal.  Melodieus.  Hard.  Zacht.  Vol.  Schel.  Fel.  Telkens iemand de sax bespeelt, ontdekt de sax een nieuwe karaktertrek.  Door hem te bespelen blaast de muzikant ziel in de sax.  Die ziel brengt de sax tot leven.  Die ziel kruidt het leven van de sax.  Die ziel maakt het leven van de sax kleurrijker.  Boeiender.  Interessanter.

Terwijl ik het levensverhaal van de sax lees, besef ik dat het boek veel meer is dan enkel dat verhaal.  Het vertelt niet enkel het verhaal van de sax.  Net zozeer vertelt uw boek het verhaal van een muziek, waarin de sax een groot aandeel had.  Die muziek ken ik niet of onvoldoende.  Ik besef dat ik aan het werk moet.  Want uw boek is een uitnodiging om die muziek te gaan ontdekken.  Ik aanvaard met groot plezier die uitnodiging.  Terwijl ik uw boek lees, vertrek ik op een muzikale ontdekkingsreis.  Op die reis maak ik kennis met Josephine Baker.  Met Charlie Parker.  Met Mamie Smith.  Met Coleman Hawkins.  Met Lester Young.  Met Billie Holiday.  Met John Coltrane.  Met Manu Dibango.  Een wereld gaat voor mij open.  Een wereld die ik graag en enthousiast binnenstap.

U schrijft prachtig.  Soms beschrijft u momenten zo intens dat het bijna pijn doet.  Ik zou die momenten kunnen benoemen.  Dat zal ik evenwel niet doen.  Het leesplezier moet voor de potentiële lezer intact blijven.  Aan dat plezier mag niet getornd worden.  Wat u doet, is de lezer laten meedrijven op de hoogtepunten van de sax.  Maar net zozeer laat u de lezer afdalen in de dieptepunten van de sax.  Want net zoals het leven van een mens kent ook het leven van de sax ups en downs.  Het gaat op en neer.  Afhankelijk van zijn vriend of vriendin op dat moment.  In die op- en neergang heb ik de kracht mogen ontdekken van muziek.  Muziek is helend.  Verbindend.  Troostend.  Het aandeel van de sax in die kracht maakt u tastbaar.  Maakt u voelbaar.

Beste Bavo.  De vraag naar mijn favoriete instrument kon ik makkelijk beantwoorden.  Moeilijker was het te zeggen waarom dat zo is.  Dat is nu veranderd.  Door het lezen van uw boek begrijp ik de sax beter.  Ik voel de sax beter aan.  Ik weet nu wie zijn vader is.  Wie zijn moeder is.  Wie zijn peetoom is.  Ik weet nu wie zijn nonkels zijn.  Wie zijn tantes zijn.  Ik weet nu wie zijn vrienden zijn.  Wie zijn vriendinnen zijn.  Zijn verhaal is compleet.  Daarvan hebt u verslag gedaan in uw schitterende boek.  Voor die buitengewone prestatie wil ik u danken.  Van ganser harte.

Met vriendelijke groeten,

—

Ook verschenen op wimbackx