Geforceerde koningshuissatire
Er staan zes uitstekende boeken op mijn Herman Koch-plankje. De greppel, Beste meneer Mulisch, Het Diner, Eindelijk oorlog en Red ons, Maria Montanelli. Qua stijl en onderwerpkeuze een behoorlijk breed scala. Favoriet voor mij is Het Diner, een geweldige, diepgaande zoektocht naar inwendige rechtvaardigheid.
Niet zo milde spot
In dit Het Koninklijk Huis waagt Koch zich aan satire. Niet dat die stijlvorm hem vreemd is – zijn beste teksten zijn doorspekt met deze meestal niet zo milde spot. Hier voegt hij er nog een originele vorm aan toe: het is een modern koningsdrama. In Aflevering 1 laat Koch de koning aan het woord:
“De koningin sliep.
Haar man, de koning, was zachtjes, vrijwel zonder geluid te maken, uit bed gestapt en naar het raam gelopen. … Voorzichtig – hij wilde haar niet meteen wakker maken – trok de koning de gordijnen nog wat verder open, zodat een rood met goudgeel doorsneden zonnestraal op het hoofdeind van het bed viel, net naast haar slapende gezicht, het in een brede waaier over het kussen verspreide haar.
Elke ochtend verbaasde hij zich er weer over dat hij deze vrouw tot de zijne had kunnen maken. Elk uur van de dag. Vanaf het moment dat ze uit bed stapte, haar kimono aandeed en op blote voeten naar de badkamer liep, tot aan de late avond, het uur waarop ze de elastiekjes en kammetjes uit haar haar trok, het losschudde en aan haar kant het donzen dekbek terugsloeg…
Achter zijn oogleden schoven de beelden over elkaar heen: haar naakte lichaam, de kimono en daarna opnieuw alleen haar lichaam, onder de waterstralen. Hij zou willen dat hij een van de druppels was…”
Pathetische trekjes
Hier, beste lezer, stoppen we even met citeren. Het relaas van ‘de koning’ krijgt hier namelijk pathetische trekjes en seksueel getinte gedachten, rechtstreeks uit een adolescenten brein ontsproten. Dit zou ik geen satire noemen maar platte puberlol.
En die lol wordt niet veel beter helaas. Koch vergroot de karakters van koning en koningin sterk uit, waarbij de koning duidelijk favoriet is om te worden gebashed. Niks mis mee, als er wat afwisseling in die rolverdeling verwerkt zou zijn. Of er onverwachte wendingen zouden opduiken. Maar dat gebeurt niet, en daardoor wordt het ‘Koningsdrama in tien bedrijven’ wel erg voorspelbaar.
In Kochs voordeel vallen dan nog wel de stukken tekst uit, waarin hij de geloofwaardigheid (en het nut) van een geldverslindend koningshuis aan de kaak stelt. Dat is in deze tijden inderdaad een terechte vraag. Maar het geeft niet genoeg tegengas aan de rest van het vrij slappe verhaal. Een aardige vingeroefening, laten we het daar op houden, en volgende keer graag weer een niveautje hoger.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow. Ook gepubliceerd op Nico’s recensies.
