De overheid zou echt meer kunnen bereiken als de aanwezige kennis beter wordt benut.
[Recensie] Dit is een bijzonder aardig, soms zelfs amusant boek voor wie werkt in een beleidsfunctie bij de overheid en voor wetenschappers die in opdracht of in dienst van overheden zijn. Het gaat over de spanning tussen wetenschap en de toepassing van wetenschappelijke kennis in beleid en politiek. Bestuurskundige Wim Derksen heeft aan beide kanten van de lijn gestaan, maar toch vooral in de rol van wetenschapper.
Het boek geeft een mooi inzicht in de glibberige omgang van ambtelijke en politieke beleidsmakers met wetenschappelijke gegevens. Het behandelt ook uitvoerig de vraag wat de beperkingen van wetenschap zijn en stelt voortdurend vragen over de objectiviteit van wetenschappelijke kennis. Het maakt optimaal gebruik van de ervaringen met de ‘toepassing’ van die kennis door de politiek tijdens de coronapandemie. Niet voor niets staat op de omslag een foto van een van de persconferenties van Mark Rutte met Jaap van Dissel.
Hoe zou het beter kunnen?
Derksen heeft als beleidswetenschapper gewerkt in de wereld van milieu, verkeer en ruimtelijke ordening en zelf met twee petten op leiding gegeven aan beleidsonderzoek. Soms vertelt hij met schaamrood op de kaken hoe hij daar moest schipperen tussen wetenschappelijke zuiverheid en politieke opportuniteit.
Hij is dan ook mild in zijn oordelen. Hij toont begrijp voor politici die alleen de wetenschappelijke feiten gebruiken die in hun beleidskraam te pas komen. En hij legt uit dat wetenschappers soms rekening moeten houden met de context waarin zij een opdracht van beleidsmakers krijgen. Hij probeert wetenschappers uit te leggen dat bestuurders niet volstrekt willekeurig omgaan met kennis omdat er ook een ‘politieke rationaliteit’ is waarin zij moeten werken om in een open maatschappelijk bestel hun rol te vervullen.
Derksen toont zich geen man van dogmatische waarheden en daarmee laat hij de lezer voortdurend meedenken met de vele dilemma’s die democratische besluitvorming steeds met zich meebrengt, zelfs als het over toepassing van wetenschappelijke kennis gaat.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
