Meelevende brieven
In dit boek Nevelen van verdriet zijn 31 brieven gebundeld die geschreven zijn aan mensen die iemand hebben verloren. De titel is ontleend aan een brief uit 1950: “Ik weet uit ervaring maar al te goed dat er veel tijd zal verstrijken voordat de nevelen van verdriet in jullie hoofd zullen optrekken”(p. 116).
De brieven, afgedrukt in het Nederlands en in het Engels, doorkruisen de geschiedenis: de oudste brief is van 45 voor Christus en de jongste dateert van 2019. Iedere brief wordt vooraf gegaan door een korte introductie van de schrijver, de geadresseerde en de situatie van het geleden verlies.
Bekende mensen
Er zijn brieven van bekende mensen in dit boek opgenomen. We komen de naamen tegen van de Duitse dichter Rainer Maria Rilke die een inlevende en bewogen brief schrijft aan de gastvrouw van een literaire salon die een broer verliest aan suïcide.
Kahlil Gibran schrijft een brief aan een vriendin die haar broer, zus en ouders binnen een aantal jaren verloor en zegt daarin: “Ik weet, lieve Mary, dat ze leven. Ze zijn dichter bij God dan wij. De sluier met zeven plooien hangt niet meer tussen hun ogen en de Waarheid”(p. 127).
Ook zijn er brieven van Benjamin Franklin, Ernest Heminway, Virginia Woolf, Charlotte Brontë, Albert Einstein en Abraham Lincoln.
Bijzonder is de brief, die getuigt van intense liefde, die een Zuidkoreaanse weduwe in de kist van haar overleden man legt. Er is ook een brief opgenomen, gericht aan Jacqueline Kennedy, na de aanslag op haar man, John F. Kennedy in 1963.
De meest indrukwekkende brief is van Antoine Leiris. Zijn vrouw komt om bij de aanslag in Bataclan in Parijs, 13 november 2015. Hij schrijft een open brief aan degenen die de aanslag pleegden en zegt: “Mijn haat krijgen jullie niet” (p. 158). Hij schreef het gelijknamige boek Mijn haat krijgen jullie niet en daarna Het leven, daarna.
Inlevende taal
Nick Cave, die in de jaren tachtig de band The Birthday Party oprichtte en later een solocarrière begon, schrijft een prachtige brief aan een fan en zegt daarin: “Verdriet is de afgrijselijke herinnering aan de intensiteit van onze liefde, en verdriet is, net als liefde, compromisloos” (p. 26). Ook Goethe hanteert mooie taal in zijn brief aan zijn oma.
Misschien kan dit boek een pleidooi zijn om in onze tijd van vluchtige digitale media weer brieven te schrijven. Woorden worden zorgvuldig gekozen, taal kan liefdevol zijn en mensen kunnen elkaar zo nabij zijn. Een brief wordt bewaard en kan worden herlezen.
Shaun Usher is beheerder van de website Letters of Note. Van hem verscheen eerder Brieven van belang.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
