Een aangrijpende debuutroman die blijft hangen
[Recensie] De debuutroman van Ines Nijs, freelance redacteur, blogger en wereldburger, Onomkeerbaar, is een psychologische roman over opgroeien en persoonlijke ontwikkeling. De geïsoleerdheid van het hoofdpersonage is aangrijpend en tastbaar. Het meisje Zoé Veneur groeit op bij haar labiele moeder Alida in de jaren 70 van de vorige eeuw. Vanaf haar tiende gaat Zoé op internaat, wat haar ook niet altijd even goed af gaat. Over haar vader weet ze niets, en naarmate ze ouder wordt, probeert ze meer te weten te komen over haar afkomst. De nonnen die haar internaat runnen, willen haar moeder beschermen en proberen er alles aan te doen dat ze niet achter de waarheid komt. Dat kan echter niet blijven duren.
We lezen het verhaal uit het perspectief van Zoé. Zij vertelt afwisselend over het heden en haar herinneringen aan vorige jaren zodat je haar evolutie beter leert kennen. Ze is in zichzelf gekeerd, mist een thuis en warmte. Voordat ze op internaat ging, groeide ze door de job van haar moeder als poetsvrouw in een hotel vooral op bij buren, een ouder boerenechtpaar. Ze heeft dan amper contact met leeftijdgenootjes. De dood van de buurvrouw leidt ertoe dat ze naar het internaat moet waar haar moeder vroeger ook is opgegroeid. Een van haar klasgenoten pest haar daar wat haar leven nog eens moeilijker maakt. Ook leert ze haar eerste verliefdheid kennen, namelijk Rudi van de schoolboerderij, maar door het gekonkel van de klasgenote komt er jammer genoeg een kink in de kabel.
De personages komen allemaal erg goed uit de verf; ook de geschiedenis van haar moeder wordt duidelijker na een tijd. Haar moeder werkt hard, maar is ook een zwijgzame vrouw en ze heeft haar buien. Het geheim dat zich ontvouwt naar het einde toe en waar naar toe wordt gewerkt met de nodige spanning, is natuurlijk erg pijnlijk voor beiden. Zorgt het ook voor de nodige loutering? De boodschap blijft in ieder geval even hangen… Het voormalige hotel in Keerbergen en het Sint Ursula Instituut in O.L.V.-Waver zijn de locaties die in het boek erg goed in detail worden beschreven en zijn gesitueerd in de buurt van Tremelo, de streek van de schrijfster. Enkele scènes zijn ook autobiografisch en heeft Ines Nijs zelf meegemaakt: ze hielp bv haar grootvader met het slachten van een konijn.
De schrijfstijl van Nijs maakt het boek vlot en gemakkelijk te lezen. De lezer kan zich door het verhaal direct op sleeptouw laten nemen en mooie beelden zijn legio. Er spreekt een bepaalde sfeer van de jaren 70 uit het boek die herkenbaar moet zijn voor lezers die ook in die tijd zijn opgegroeid. Thema’s zijn verwaarlozing, het gebrek aan liefde en warmte, de puberachtige onzelfzekerheid, het zoeken naar een afkomst en een identiteit. De grootste vraag is of je na een jeugd waarin je zulke trauma’s hebt opgelopen en ook maar je best hebt gedaan, met zoveel mogelijk liefde voor een moeder die er niet altijd is, nog voldoende vertrouwen in jezelf hebt, en of er nog voldoende hoop over is.
In 2014 startte Ines Nijs met de Schrijversacademie in Antwerpen, wat uitmondde in 2016 in een eerste versie van deze debuutroman. Enkele scènes uit Onomkeerbaar haalden al de rubriek De nieuwe lichting van het online literaire tijdschrift De Optimist waarin beginnende schrijvers aan bod komen. Ook schreef de schrijfster al eerder enkele kortverhalen voor literaire tijdschriften. Verhalen vertellen en schrijven zijn haar tweede natuur. Ze ziet haar schrijfwerk als iets apart van haar gewone werk, niet als inkomstenbron, en schenkt daarom de volledige opbrengst aan Le Cocon, een weeshuis in het dorp Kabrousse in de Casamance, in Senegal, waar ze een groot deel van het jaar woont. Dit gebaar verdient alle eer omdat dit toch niet heel vanzelfsprekend is.
—
Eerder verschenen op Hebban
